De ziekte van Crohn is een aandoening die chronische inflammatie kan veroorzaken in het gehele spijsverteringskanaal, vanaf de mond tot de anus. De ziekte is niet te genezen maar wel met medicatie onder controle te houden. En ook bepaalde vormen van lichaamsbeweging kunnen een niet-medicinale manier zijn om de klachten te verminderen.
De ziekte van Crohn is het gevolg van een overreactie van het immuunsysteem op onschadelijke bacteriën in het eigen darm microbioom. Die reactie uit zich in de vorm van ontstekingen die het gehele spijsverteringskanaal kunnen treffen. In Nederland hebben ongeveer 90.000 mensen een chronische darmontsteking, meldt de Maag Lever Darm Stichting. Naar schatting heeft iets meer dan de helft van deze mensen colitis ulcerosa en iets minder dan de helft de ziekte van Crohn.
De ziekte van Crohn wordt meestal vastgesteld bij mensen tussen 15 en 30 jaar maar kan elke leeftijd ontstaan. De ziekte komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ongeveer een vijfde tot een kwart van de patiënten is jonger dan 20 jaar.
De ziekte kenmerkt zich door periodes van versterkte activiteit, zogeheten opvlammingen, die getriggerd kunnen worden door allerlei oorzaken. Stress is er een van, maar verkeerde voeding of een verkeerd gebruik van medicatie kan ook een oorzaak zijn. Verschillende studies suggereren echter dat deze aanvallen getemperd kunnen worden door bepaalde vormen van lichaamsbeweging.
Mensen met de ziekte van Crohn kunnen zeker aan lichaamsbeweging doen, al zal het tijdens een opvlamming niet makkelijk zijn om te bewegen. Juist dan heeft het lichaam rust nodig. Maar tijdens een remissiefase zijn lichte oefeningen aan te bevelen. Dat hoeft niet veel te zijn: het Amerikaanse Center for Disease Control and Prevention stelt dat drie keer per week een wandeling van een half uur al volstaat. Maar elke patiënt is anders en daarom verdient het aanbeveling om eerst met de arts te overleggen alvorens te beginnen met een fitnessregiem.
De ziekte van Crohn kan gepaard gaan met allerlei gastro-intestinale symptomen. Zoals:
Een studie uit 2017 stelt vast dat de meeste van deze symptomen verminderd kunnen worden door aan lichte tot middelzware lichaamsbeweging te doen. Dat leidt tot een verminderde darmklachten en verbeterde kwaliteit van leven.
Daarnaast is stress een bekende veroorzaker van aanvallen van de ziekte. Vermijden of bestrijden van stress is dus zinvol, en een van de manieren om dat te doen is meer bewegen.
Een ander symptoom van de ziekte van Crohn is botontkalking. Geschat wordt dat tussen de 30 en 60% van de patiënten met de ziekte van Crohn te maken krijgt met een afnemende botdichtheid. Dat kan leiden tot een grotere kans op scheurtjes in de botten of fracturen. Lichaamsbeweging kan de botten echter versterken.
Omdat Crohn een ziekte van het immuunsysteem is, waar ons afweersysteem in het geweer komt tegen onze eigen darmflora, worden soms immuunremmers voorgeschreven als medicijn. Die verzwakken echter ons gehele afweersysteem en maakt mensen bevattelijker voor infecties. Lichaamsbeweging kan het immuunsysteem echter versterken, hoewel nog niet wetenschappelijk is aangetoond op welke manier lichaamsbeweging inwerkt op het immuunsysteem van mensen met de ziekte van Crohn.
Lichaamsbeweging heeft ook een ontstekingsremmend effect. Mogelijk komt dat doordat de spieren myokines afgeven, dat zijn eiwitten die vrijkomen bij inspanning. Van myokines is bekend dat ze anti-inflammatoire eigenschappen hebben.
Onderzoek uit 2015 laat zien dat mensen bij wie de ziekte in remissie is, en die intensief sporten, een lagere kans hebben om een aanval van de ziekte te krijgen. Maar ook hier is meer onderzoek nodig om de relatie tussen sport en de ziekte van Crohn aan te tonen.
Mensen met de ziekte van Crohn moeten nooit oefeningen doen die niet comfortabel aanvoelen. Het is belangrijk om het lichaam niet te overbelasten. Oefeningen met een lage intensiteit, zoals yoga, zijn voor de meeste patiënten goed te doen. Het is geen intensieve vorm van bewegen maar bouwt wel spierkracht op en brengt ook ontspanning. Van yoga is in wetenschappelijke studies vastgesteld dat het significante verbeteringen kan brengen bij depressie, angst en stress bij mensen met chronische darmklachten.
Aerobe oefeningen zijn oefeningen waarbij het hart extra aan het werk wordt gezet. Wandelen, zwemmen en fietsen kunnen een gunstig effect hebben. Een studie uit 2015 geeft aan dat het risico op Crohn-aanvallen met 32% afneemt na zes maanden met iets verhoogde lichaamsbeweging.
Weerstandstraining zorgt voor spieropbouw, denk aan gewichtheffen, sit-ups en hurkoefeningen. Impact-oefeningen omvatten dingen als touwtjespringen en star jumps. Beide vormen van bewegen helpen met het versterken van de botten en spieren, en dat heeft een gunstige uitwerking op de ziekte van Crohn. Maar zeker bij deze intensieve vorm van bewegen is het noodzakelijk om eerst met de behandelend arts te overleggen of dat wel een goed idee is. Te zware belasting van het lichaam kan namelijk juist ontstekingsreacties in de hand werken, en meestal wordt intensief sporten dan ook ontraden aan mensen met chronische darmklachten.
Meer informatie
Bezoek de website van de Maag Lever Darm Stichting
Bezoek de website van de patiëntenvereniging Crohn en Colitis Nederland
Naar boven
