In de voortdurende strijd tegen hiv-infecties heeft Europa een significante stap gezet door de goedkeuring van langwerkende cabotegravir injecties voor pre-expositieprofylaxe (PrEP). Deze nieuwe vorm van PrEP biedt een alternatief voor dagelijkse orale medicatie en kan een gamechanger zijn in het voorkomen van hiv-infecties bij risicopatiënten. In plaats van elke dag een pil te moeten slikken kunnen mensen volstaan met een injectie per twee maanden.
Pre-expositieprofylaxe, beter bekend als PrEP, houdt in dat hiv-negatieve personen medicatie nemen om het risico op een hiv-infectie te vermijden. Tot voor kort bestond PrEP voornamelijk uit dagelijkse orale tabletten, zoals Truvada® en zijn generieke varianten, die emtricitabine en tenofovir disoproxil fumaraat (TDF/FTC) bevatten. Hoewel deze behandeling effectief is, worstelen veel patiënten met therapietrouw, vaak als gevolg van verschillende redenen zoals middelenmisbruik, depressie en gêne.
Recentelijk heeft een opmerkelijke studie tijdens het International AIDS Society-congres (IAS 2023) in Brisbane (Australië) aangetoond dat bijna 80% van de vrouwen de voorkeur geeft aan langwerkende cabotegravir injecties boven dagelijkse orale PrEP. Deze bevindingen hebben geleid tot de goedkeuring van het middel Apretude® door het comité voor geneesmiddelen voor humaan gebruik (CHMP) van het Europese geneesmiddelenbureau (EMA). Apretude® bevat langwerkende cabotegravir en wordt om de 2 maanden geïnjecteerd, wat een revolutionaire benadering van hiv-preventie vertegenwoordigt.
De Europese goedkeuring van langwerkende cabotegravir voor PrEP is gebaseerd op twee prominente internationale studies: HPTN 083 en HPTN 084 (HIV Prevention Trials Network). Deze multicentrische, gerandomiseerde dubbelblinde gecontroleerde fase IIb/III-studies hebben de veiligheid en werkzaamheid van cabotegravir LA voor PrEP onderzocht bij risicogroepen, zoals seronegatieve mannen die seks hadden met mannen, transgendervrouwen (HPTN 083) en cisgendervrouwen (HPTN 084).
In de HPTN 083-studie, met 4570 patiënten, werd een opmerkelijke daling van het aantal hiv-infecties waargenomen in de cabotegravir LA-groep in vergelijking met de TDF-FTC-groep, namelijk een afname van 69%. In de HPTN 084-studie, met 3223 vrouwen, werd zelfs een indrukwekkende daling van 92% in de incidentie van infecties waargenomen in de cabotegravir LA-groep vergeleken met de groep die dagelijks TDF + FTC oraal innam.
De goedkeuring van langwerkende cabotegravir injecties voor PrEP markeert volgens de EMA een keerpunt in de preventie van hiv-infecties. Deze nieuwe benadering biedt niet alleen een effectievere bescherming tegen hiv, maar kan ook de therapietrouw verbeteren, wat cruciaal is voor een doeltreffende preventie.
In Nederland wordt PrEP nog niet vergoed door de zorgverzekeraars en is het alleen verkrijgbaar door deelname aan een proefproject bij de GGD’en, waar inmiddels een wachtlijst van zo’n 3000 personen voor bestaat. In 2024 loopt het GGD-proefproject af en wordt PrEP breder beschikbaar.
In een Kamerbrief van eind september beschrijft demissionair minister Kuipers van VWS hoe hij de PrEP zorg de komende jaren wil voortzetten, wanneer het proefproject met PrEP bij de GGD’en medio 2024 na 5 jaren afloopt. De minister kiest voor bestendiging van de bestaande PrEP-zorg bij de GGD’en, waarbij die wel meer zullen samenwerken met huisartsen. Ook kiest hij voor een extra investering, laat hij het maximum aantal deelnemers los en komen meer mensen in aanmerking komen voor PrEP. Op basis van twee studies komt de minister tot de conclusie dat PrEP een belangrijke bijdrage levert aan het tegengaan van hiv-overdracht en de ambitie om Nederland naar 0 nieuwe hiv-infecties te brengen. Hij wijst erop dat PrEP aantoonbaar effectief is en op de lange termijn ook kosteneffectief.
Een zorg daarbij is wel of iedereen van de nieuwe regeling gebruik van kan maken. Aidsfonds Nederland en het COC dringen erop aan dat alle PrEP-zorg en -medicatie vergoed wordt en uitgesloten wordt van het eigen risico. Ook moet de huisarts beter toegerust worden om PrEP-zorg te leveren en moeten GGD’en voldoende armslag krijgen.
Referenties
Naar boven
