Antibioticaresistentie is een groeiend probleem dat vooral in ziekenhuizen voor veel hoofbrekens zorgt. Patiënten die met zo’n ‘superbug’ besmet raken lopen vaak moeilijk behandelbare infecties op, die levensbedreigend kunnen zijn. Daarom wordt er overal in de wereld gezocht naar alternatieve methoden om ziekenhuisbacteriën de kop in te drukken. Aan het UMCG in Groningen wordt in internationaal verband onderzoek gedaan naar de inzet van bacteriofagen. Dat zijn virussen, die bacteriën kunnen doden. Als eersten wordt een behandeling met bacteriofagen toegepast bij patiënten met een chronische gewrichtsprothese-infectie, veroorzaakt door de bacterie Staphylococcus aureus, een van de meest beruchte resistente micro-organismen.
Bij een aantal van de patiënten die een gewrichtsprothese –een nieuwe heup of knie, bijvoorbeeld- krijgen kan een besmetting met S.aureus optreden, en die zijn vaak chronisch van aard. Antibiotica haalt niets uit, en vaak rest dan niet anders dan de gewrichtsprothese dan maar weer te verwijderen. Door bacteriofagen op de plek van de infectie toe te dienen, hopen onderzoekers de infectie langer onder controle te kunnen houden, teneinde de gewrichtsprothese te behouden.
De studie PhagoDAIR is opgestart in Frankrijk, waar de bacteriofagen in een laboratorium worden opgekweekt. Deze studie wordt in Frankrijk, Spanje, Duitsland en Nederland uitgevoerd. In Nederland is het UMCG het enige centrum dat meedoet aan de studie. Maar naast patiënten die in het UMCG worden behandeld, kunnen ook patiënten deelnemen die vanuit andere centra hiervoor naar het UMCG worden doorverwezen.
Bacteriofagen (uit het Grieks: ‘bacterie-eters’) doden bacteriën, net als antibiotica. Het verschil is dat antibiotica tegen meerdere bacteriesoorten tegelijk werken, terwijl een faag tegen één specifieke soort werkt. Voordeel hiervan is dat ze goede bacteriën met rust laten en dat ze heel gericht ingezet kunnen worden, nadeel is dat het tijd kost om voor iedere bacterie de juiste bijpassende faag of fagen te zoeken. Dat kan een paar dagen duren. Mede daarom is het gebruik van fagen in het Westen op de achtergrond geraakt, schrijft het RIVM.
Voor behandeling met bacteriofagen ontstaat de laatste jaren hernieuwde interesse in Nederland en andere Westerse landen. Het kan een laatste mogelijkheid zijn voor patiënten die een infectie hebben met bacteriën die ongevoelig zijn voor antibiotica, of voor infecties die moeilijk te behandelen zijn, zoals bijvoorbeeld infecties van kunstmaterialen. Bacteriofagen zorgen er in het laatste geval voor dat de werking van antibiotica wordt versterkt.
Doordat er te weinig wetenschappelijke studies zijn gedaan, zijn behandelingen in de meeste landen vooralsnog niet toegestaan. In landen als Georgië, Frankrijk en zelfs België worden al wel behandelingen met bacteriofagen gedaan. Vanuit de ervaring uit deze en andere landen is inmiddels duidelijk dat bacteriofagen veilig kunnen worden toegepast en weinig bijwerkingen kennen.
Over een jaar moeten de eerste onderzoeksresultaten bekend worden, en als die gunstig zijn kan de patiëntengroep uitgebreid worden. Mensen met een chronische gewrichtsprothese-infectie die wordt veroorzaakt door bacterie Staphylococcus aureus die deel willen nemen aan het onderzoek kunnen mailen naar Marjan Wouthuyzen-Bakker via m.wouthuyzen-bakker@umcg.nl.
Naar boven
