Combinatie van virussen en bacteriën lijkt hoofdoorzaak achter toename longontstekingen

februari 2024 Wetenschap Willem van Altena

Sinds augustus vorig jaar lijkt er een opvallende stijging in het aantal longontstekingen gaande te zijn. Dat meldt het RIVM, op basis van rapportages van huisartsen. Vooral bij kinderen en jongeren tot 25 jaar wordt veel vaker longontsteking vastgesteld. Om erachter te komen wat daar de oorzaak van is zijn keel- en neusmonsters van tientallen patiënten in het laboratorium onderzocht. Het blijkt dat waarschijnlijk meerdere virussen en bacteriën verantwoordelijk zijn voor de stijging van het aantal longontstekingen. Er is dus niet één virus of bacterie verantwoordelijk.

In het begin viel vooral de stijging van het aantal longontstekingen bij kinderen van 0-4 jaar op. Later steeg ook het aantal kinderen van 5-14 jaar en jongvolwassenen van 15-24 jaar met een longontsteking. Om beter zicht te krijgen op de oorzaak stuurden huisartsen van de Nivel Peilstations extra keel- en neusmonsters van patiënten met longontsteking naar het RIVM. In totaal zijn van oktober 2023 tot en met januari 2024 132 monsters ingestuurd en onderzocht.

De stijging zorgde niet voor een grote toename van patiënten die in het ziekenhuis moesten worden opgenomen en lijkt over zijn piek heen.

Het RIVM heeft onderzocht welke luchtwegvirussen en bacteriën die een longontsteking kunnen veroorzaken in het neus- en keelslijm zaten. Bij de jongste kinderen (0-4 jaar) kwam RS (respiratoir syncytieel)-virus vaak voor. Dit virus is een bekende verwekker van longontsteking bij jonge kinderen. Ook de bacterie Haemophilus influenzae kwam vaak voor in deze leeftijdsgroep. Deze bacterie werd ook vaak gevonden bij patiënten van 65 jaar en ouder.

Bij de oudere kinderen en jongvolwassenen in de leeftijd van 5-14 en 15-24 jaar is de bacterie Mycoplasma pneumoniae vaak gevonden. Dit past bij de signalen van de laboratoria die de bacterie in dezelfde periode ook vaak zagen. De bacterie werd ook in andere Europese landen en China genoemd als een van de oorzaken van de stijging van het aantal longontstekingen.

Ook uit andere informatiebronnen blijkt dat er niet één virus of bacterie verantwoordelijk is voor de stijging van het aantal longontstekingen. De stijging zorgde niet voor een grote toename van ernstig zieke patiënten die in het ziekenhuis moesten worden opgenomen. Wel gaat het Wilhelmina Kinderziekenhuis samen met enkele andere ziekenhuizen en het RIVM voor langere tijd onderzoek doen naar ernstige complicaties bij kinderen en jongeren die in het ziekenhuis komen met een longontsteking. 

Inmiddels lijkt de longontstekingsgolf over zijn piek heen te zijn. Het verzamelen van extra monsters voor het tijdelijke onderzoek is afgerond. Huisartsen van de Nivel Peilstations sturen geen extra keel- en neusmonsters van patiënten met longontsteking meer op voor onderzoek.

Bron

Website RIVM