Samenvatting
Hiv 1-infectie en aids zijn 30 jaar na de ontdekking van het virus nog steeds een wereldwijd gezondheidsprobleem. Een vaccin dat beschermt tegen hiv 1-infectie lijkt de meest effectieve manier om deze problemen te bestrijden, maar een dergelijk vaccin is vooralsnog niet ontwikkeld. Omdat de tot nu toe ontwikkelde virale vaccins, op één uitzondering na, alle werken via het opwekken van een beschermende antilichaamrespons, startte het hiv 1-vaccinonderzoek ook met het nastreven hiervan. Na tegenvallende resultaten in deze onderzoekslijn trachtte men bescherming te bewerkstelligen via een andere route; het opwekken van een cytotoxische T lymfocyt-respons. Na jaren van onderzoek en klinische vaccintrials waarin niet tot nauwelijks beschermende immuunresponsen konden worden opgewekt, is een beschermende vaccinatiestrategie echter nog steeds niet gevonden. Hiv-1 blijkt zowel antilichaam- als cytotpxische T lymfocyt-responsen te ontduiken door het veranderen en maskeren van epitopen. Het lijkt noodzakelijk een stap terug te doen en de grondbeginselen van het hiv 1-vaccinonderzoek te herzien. In dit artikel wordt het onderzoek van hiv-1 neutraliserende antilichamen en hiv 1-specifieke cytotoxische T-lymfocyten samengevat en wordt een overzicht gegeven van klinische trials met de tot nu toe ontwikkelde hiv 1-vaccins. Ook de hieruit voortvloeiende aanknopingspunten voor de toekomstige ontwikkeling van een hiv 1-vaccin worden belicht.
(Tijdschr Infect 2013;8:3-12)
