In de Verenigde Staten is het aantal gevallen van congenitale (aangeboren) syfilis meer dan vertienvoudigd tussen 2012 en 2022, zo meldden de Centers for Disease Control (CDC) dinsdag in een waarschuwing over de verslechterende epidemie van seksueel overdraagbare infecties in het land.
In Nederland is er sprake van een lichte toename van het aantal syfilisgevallen. Bijna 165.000 mensen hebben zich in 2022 bij een Centrum voor Seksuele Gezondheid (CSG) laten testen op soa’s. In 2021 waren dat er nog 146.000. Het percentage dat ook een soa had is gestegen tot 21%. In 2021 was dat 20%. In 2021 werd 1.378 keer syfilis vastgesteld bij de CSG’s. In 2020 was dat 1.324. Haast alle (96%) syfilisdiagnoses betreft mannen die seks hebben met mannen. Het aantal diagnoses onder vrouwen bleef in 2021 laag: 21. Congenitale syfilis komt in Nederland dan ook vrijwel niet voor. De prevalentie van syfilis bij zwangere vrouwen wordt in Europa geschat op 0,02 tot 4,5%, ofwel 20 tot 4500 seropositieve vrouwen per 100.000 zwangerschappen.
“De crisis van aangeboren syfilis in de Verenigde Staten is explosief gestegen op een hartverscheurend tempo,” zegt Debra Houry, MD, MPH, Chief Medical Officer van de CDC, in een persbericht. “Er zijn nieuwe maatregelen nodig om meer gezinsrampen te voorkomen. We roepen zorgverleners, openbare gezondheidssystemen en gemeenschappen op om extra stappen te nemen om moeders en baby’s te verbinden met de zorg die ze nodig hebben.”
Het aantal gemelde gevallen van congenitale syfilis in de VS steeg met 755% van 335 in 2012 naar 3.761 gevallen in 2022 – een stijging van meer dan 1.000% ten opzichte van 2012. Hieronder vielen 231 doodgeboren baby’s en 51 sterfgevallen. Volgens de onderzoekers had 88% van de sterfgevallen kunnen worden voorkomen met tijdige testen en behandeling tijdens de zwangerschap.
Experts in de VS signaleren dat meer dan de helft van de gevallen van syfilis bij pasgeborenen in 2022 zich voordeed wanneer mensen positief testten op syfilis tijdens de zwangerschap, maar geen tijdige en volledige behandeling kregen. Om deze kloof te dichten, moedigen de CDC zorgverleners aan om te overwegen sneltesten voor syfilis te gebruiken en een veronderstelde behandeling te geven bij de eerste positieve test voor patiënten die mogelijk obstakels ondervinden bij het regelmatig ontvangen van hoogwaardige prenatale zorg. Voorkomen moet worden dat moeders en baby’s door de mazen van de zorg glippen.
Syfilis is een seksueel overdraagbare aandoening veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. Het begint meestal als een pijnloze zweer of zweertje op de geslachtsdelen, anus, lippen of mond. Als het onbehandeld blijft, kan syfilis ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals schade aan organen en zenuwstelsel. In ernstige gevallen kan syfilis zelfs dodelijk zijn. Het kan ook van moeder op kind worden overgedragen tijdens de zwangerschap, wat leidt tot aangeboren syfilis bij de baby.
Aangeboren of congenitale syfilis treedt op wanneer een zwangere vrouw met onbehandelde syfilis de infectie doorgeeft aan haar baby tijdens de zwangerschap, bij de geboorte of tijdens de borstvoeding. De prevalentie van aangeboren syfilis is een belangrijke zorg in de volksgezondheid, omdat het ernstige gevolgen kan hebben voor de pasgeborene. De symptomen van aangeboren syfilis variëren afhankelijk van de duur van de infectie en de mate van verspreiding in het lichaam van de baby. Baby’s die bij de geboorte geïnfecteerd zijn, kunnen symptomen vertonen zoals huiduitslag, koorts, geelzucht, bloedarmoede, zwelling van lever en milt, botafwijkingen en ontsteking van de ogen en oren. In ernstige gevallen kan aangeboren syfilis leiden tot doodgeboorte, vroegtijdige geboorte of neurologische problemen bij de baby.
Gelukkig is aangeboren syfilis te voorkomen door zwangere vrouwen tijdig te testen op syfilis en indien nodig te behandelen met antibiotica, meestal penicilline. Vroege diagnose en behandeling van syfilis bij zwangere vrouwen kunnen de overdracht naar de baby voorkomen. Daarom is het van cruciaal belang dat zwangere vrouwen regelmatig worden gescreend op syfilis tijdens de prenatale zorg en dat zij behandeling krijgen als de infectie wordt vastgesteld. Adequate prenatale zorg, seksuele gezondheidseducatie en bewustwording over het belang van regelmatige controles spelen een essentiële rol bij het voorkomen van aangeboren syfilis en het waarborgen van de gezondheid van zowel moeder als kind.
Referentie
McDonald R, et al. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2023;doi:10.15585/mmwr.mm7246e1
Naar boven
