De uitbraak van monkeypox –apenpokken- in Nederland is nagenoeg voorbij. Het RIVM, dat de voortgang van de ziekte monitort, meldt al geruime tijd geen of zeer weinig besmettingen per dag. Per 17 oktober stond de teller op 1.730 gevallen. De vaccinatiecampagne die in augustus is opgestart is nog niet beëindigd, maar recent onderzoek laat zien dat het gebruikte MVA-BN pokkenvaccin dat in Nederland wordt gebruikt misschien niet bijster effectief is tegen monkeypox. Het onderzoek, dat is uitgevoerd door wetenschappers van Erasmus MC in Rotterdam, werd onlangs gepubliceerd in Nature Medicine.
Monkeypox is een besmettelijke infectieziekte die endemisch voorkomt in onder meer Afrika, maar die afgelopen voorjaar de kop opstak in Europa en snel om zich geen greep. De ziekte is op zich geen SOA, maar kan wel overgebracht worden door seksueel contact, en het was met name onder mannen die seks hebben met mannen (MSMs) dat de meeste infecties zich voordeden. In Nederland werden verreweg de meeste besmettingen in en rond Amsterdam aangetroffen.
De uitbraak van monkeypox werd in juli 2022 door de Wereldgezondheidsorganisatie uitgeroepen tot een internationale noodtoestand. Bij risicogroepen is toen direct gestart met het toedienen van het pokkenvaccin MVA-BN. In Nederland gebeurde dat op uitnodiging; mensen die bij de GGD bekend waren omdat ze bijvoorbeeld PrEP gebruiken kregen een invitatie om zich te laten vaccineren. Dat gebeurde met het bestaande pokkenvaccin, omdat er nog geen specifiek monkeypox-vaccin bestond. Maar geredeneerd werd dat het pokkenvaccin waarschijnlijk ook bescherming tegen monkeypox zou bieden.
Daar blijkt in de praktijk weinig van waar te zijn. In Rotterdam onderzochten arts-microbioloog en viroloog Corine Geurts van Kessel en wetenschappelijk onderzoeker Rory de Vries van de afdeling Viroscience bij drie groepen vrijwilligers de opbouw van antilichamen tegen het apenpokkenvirus. Dat waren:
Het bleek dat personen uit de eerste twee categorieen inderdaad goed functionele antilichamen in hun bloed hadden tegen het monkeypoxvirus. Maar bij de mensen die recent met het MVA-BN vaccin ingeënt zijn bleef de hoeveelheid antilichamen achter. Reden voor de onderzoekers om verdere research te bepleiten naar de effectiviteit van het vaccin. Want de uitbraak van monkeypox is nagenoeg tot stilstand gebracht, en de onderzoekers denken dat de vaccins wellicht toch meer bescherming geboden hebben dan op grond van de aanmaak van antilichamen verwacht zou kunnen worden. Mogelijk spelen er naast antistoffen ook andere onderdelen van het afweersysteem daar een rol bij.
Het MVA-BN vaccin is een afgezwakt vaccin, dat veiliger in het gebruik is dan het levende vaccin dat mensen tot in de jaren ’70 toegediend kregen in het pokkenkrasje. Veel ouderen die dat vaccin ontvingen hebben er een blijvend litteken op de bovenarm aan overgehouden. Maar het blijkt nu dus ook dat dat krachtige jaren ’70 vaccin ook nu nog bescherming biedt tegen apenpokken.
Meer informatie
Bezoek de pagina van het RIVM over monkeypox om de laatste stand van zaken te zien.
Naar boven
