drs. K. van Halem

Julius Caesar en de varkenslintworm

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(3):170–1)

Mijnwerkersanemie en de Gotthardtunnel

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(3):127–8)

Kala-azar, gastheermanipulatie en het tropische Zuid-Europa

De koloniale Britse regering maakte zich in de jaren na 1858, toen ze officieel aan de macht was gekomen in India, grote zorgen over epidemieën van kinine-resistente koorts in het district Burdwan, Bengalen (Noordoost-India). Deze ‘Burdwan-koorts’ had onder de lokale bevolking de naam ‘kala-azar’, ofwel zwarte ziekte, vernoemd naar een grijsachtige verkleuring van de huid. De sterfte was hoog, waardoor de productiviteit van het land afnam en daarmee ook de overheidsinkomsten.¹ William Twining, een chirurg die werkte in Calcutta, schreef in 1832 al een boek over de ‘ziekte van Bengalen’. Hij schreef: “We sometimes see a chronic enlargement of the spleen, in adults of pale, sallow and unhealthy aspect; who eat and drink as they did in health, and seem to endure the disease for many months without much suffering”.² Hij beschreef hiermee vermoedelijk als eerste de viscerale vorm van leishmaniasis.

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(1):79–80)

Duivelse polenta en heilige hosties

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(1):33–4)

Bartonella in de Peruaanse Andes

Bartonella-bacteriën zijn gramnegatieve staafjes met een kenmerkende voorkeur voor invasie van erytrocyten en het vermogen neovascularisatie te stimuleren. Wij associëren Bartonella vermoedelijk in eerste instantie met kattenkrabziekte door B. henselae, en in tweede instantie misschien met B. quintana, de verwekker van loopgravenkoorts. Toch begint het verhaal van de ontdekking van deze bacteriën niet bij katten of loopgraven, maar in het Andesgebergte in Peru.

(TIJDSCHR INFECT 2022;17(6):240–1)

Een luizenleven

Er bestaan meer dan 3.000 soorten luizen, waarvan (gelukkig) slechts 2 de mens als exclusieve gastheer hebben uitgekozen: Phthirus pubis (de schaamluis) en Pediculus humanus. Deze laatste is weer onder te verdelen in Pediculus humanus var. capitis (de hoofdluis) en Pediculus humanis var. corporis (de kleerluis). De schaamluis en hoofdluis zijn natuurlijk hinderlijk, maar relatief onschuldig. Daarentegen heeft de kleerluis, als vector van indrukwekkende ziekten als epidemische vlektyfus, epidemische febris recurrens en loopgravenkoorts, waarschijnlijk grote invloed gehad op de geschiedenis van de mensheid.

(TIJDSCHR INFECT 2022;17(5):197–8)

Tekentijd

(TIJDSCHR INFECT 2022;17(4):157–8)