Antibioticaresistentie is een wereldwijd, groot en groeiend probleem. Als antibiotica vaak gebruikt worden dan kunnen bacteriën er ongevoelig, ofwel resistent, voor worden. Wanneer antibioticaresistentie optreedt, kunnen onschuldige infecties ernstig verlopen en in zeldzame gevallen zelfs dodelijk zijn. In de strijd tegen antibioticaresistentie heeft farmaceut Pfizer nu een nieuw antibioticum, aztreonam-avibactam, ontwikkeld. Dit middel is vanaf september 2024 in Nederland beschikbaar.
Infecties als gevolg van Gramnegatieve bacteriën die resistent zijn tegen veel momenteel beschikbare antibiotica vormen een ernstig probleem voor de volksgezondheid, aangezien patiënten beperkte of soms geen behandelingsopties hebben.2 Infecties als gevolg van multiresistente bacteriën veroorzaken naar schatting 35 000 doden per jaar in de EU.2 Het nieuwe antibioticum is geregistreerd voor verschillende infecties bij volwassenen. Zo kunnen patiënten getroffen door bacteriën met een specifiek resistentiepatroon beter behandeld worden.
In de strijd tegen antibioticaresistentie is het belangrijk dat er nieuwe antibiotica ontwikkeld worden. Als een van de oorspronkelijke ondertekenaars van de Declaration on Combating Antimicrobial Resistance in 20162, en als wereldwijd toonaangevend bedrijf op het gebied van anti-infectiemiddelen, heeft Pfizer zich doorlopend ingezet voor de ontwikkeling van zowel innovatieve geneesmiddelen en vaccins áls voor oplossingen die verder gaan dan geneesmiddelen. Dit heeft nu tot de introductie van het nieuwe antibioticum-combinatiepreparaat geleid.3 De verwachting is dat nieuwe middelen helpen in de strijd tegen multiresistente bacteriën.
Antibiotica zijn geneesmiddelen die gebruikt worden wanneer men een bacteriële infectie heeft. We hebben antibioticaresistentie aan onszelf te danken door overmatig gebruik te maken van antibiotica en/of door antibiotica onjuist te gebruiken. Want als antibiotica vaak gebruikt worden dan kunnen bacteriën er ongevoelig, ofwel resistent, voor worden. Wanneer antibioticaresistentie optreedt, kunnen onschuldige infecties ernstig verlopen en in zeldzame gevallen zelfs dodelijk zijn. Ook kunnen andere medische ingrepen waarbij antibiotica worden gebruikt, zoals operaties en transplantaties, lastiger en risicovoller worden om uit te voeren. Antibioticaresistentie zorgt ervoor dat infecties moeilijker te behandelen zijn. Daarom is het belangrijk dat artsen antibiotica alleen voorschrijven wanneer dat echt nodig is. En dat patiënten antibiotica ook alleen gebruiken wanneer dit noodzakelijk is.
Vergeleken met andere landen valt het in Nederland nog wel mee. Antibiotica zijn alleen verkrijgbaar als een arts het voorschrijft, en dat gebeurt met grote terughoudendheid. Daarnaast letten ziekenhuizen en verpleeghuizen er goed op dat antibiotica verstandig gebruikt worden. Als iemand in een ziekenhuis een infectie heeft met een bacterie die ongevoelig is voor antibiotica, wordt deze patiënt apart verzorgd. Ook neemt het verplegend personeel dan strikte hygiënemaatregelen. Zo wordt voorkomen dat de resistente bacterie andere patienten in het ziekenhuis besmet, wat soms tot tijdelijke sluiting van afdelingen kan leiden. Verder houdt de overheid regelmatig publiekscampagnes om duidelijk te maken dat antibiotica alleen gebruikt moeten worden tegen bacteriële infecties en niet tegen virale infecties zoals griep. Virussen reageren niet op antibiotica.
Pfizer ontwikkelt niet alleen nieuwe antibiotica maar zet zich ook voortdurend in voor het juiste gebruik ervan. Precies om die reden heeft Pfizer ATLAS opgezet, één van de grootste microbiologische databases ter wereld waar iedereen bij kan via een website (atlas-surveillance.com) en via een app in de App Store (ATLAS Surveillance). ATLAS staat voor Antimicrobial Testing Leadership and Surveillance en bevat data van 14 jaar van de veelvoorkomende resistentiepatronen in 68 landen. De gedachte achter de database is dat resistentie niet te voorkomen is omdat je de evolutie niet stop kunt zetten maar we resistentie wel kunnen proberen uit te stellen.
In 2020 hebben Pfizer en de Britse hulporganisatie Wellcome bovendien een samenwerkingsverband gesloten met de regeringen van Ghana, Kenia, Malawi en Oeganda om een onderzoeksprogramma te starten voor het opsporen en bestrijden van antibioticaresistentiepatronen in lage- en middeninkomenslanden. Het programma heet SPIDAAR: voluit Surveillance Partnership to Improve Data for Action on Antimicrobial Resistance.
Pfizer heeft verder 100 miljoen dollar toegezegd aan het in 2020 opgerichte AMR Action Fund om de groeiende dreiging van antibioticaresistentie te helpen bestrijden. Dat geld is bedoeld voor de ontwikkeling van nieuwe antibiotica als onderdeel van de bredere inspanningen van de innovatieve geneesmiddelensector om antibioticaresistentie een halt toe te roepen. Het nieuwe partnerschap, met meer dan 20 deelnemende bedrijven, zal zich richten op geneesmiddelen die de meest resistente bacteriën en levensbedreigende infecties aanpakken.
Vaak wordt er ook gesproken over antimicrobiële resistentie (AMR), dit is een overkoepelende term waar antibioticaresistentie onderdeel van is. Onder AMR valt ook schimmelresistentie. Het aantal schimmelresistente infecties neemt eveneens snel toe. Dat betekent dat ook infecties steeds vaker lastig of helemaal niet meer te behandelen zijn met antischimmelmedicatie. Dit komt bijvoorbeeld omdat er in de landbouw nog veel gebruik wordt gemaakt van zogenaamde antischimmelmiddelen als bestrijdingsmiddelen. Deze bestrijdingsmiddelen bevatten vaak azool, een stof die in veel antischimmelmedicijnen zit.
Referenties
Naar boven
