DoxyPEP en meningokokken B-vaccinatie in de strijd tegen soa’s: finale resultaten van de ANRS 174 DOXYVAC-studie

Het aantal bacteriële seksueel overdraagbare infecties (soa’s) neemt toe in de Verenigde Staten, waarbij cisgender mannen die seks hebben met mannen (MSM) en transgender vrouwen disproportioneel worden getroffen.¹ In de ANRS 174 DOXYVAC-studie is onderzocht of de incidentie van syfilis, gonorroe en chlamydia in deze populaties verminderd kan worden door behandeling met profylactische doxycycline of door te vaccineren tegen meningokokken B. Tijdens CROI 2024 werden de finale resultaten van de ANRS DOXYVAC-studie gepresenteerd door prof. dr. Jean-Michel Molina (Universiteit van Parijs, Frankrijk).² 

In twee eerdere gerandomiseerde studies werd aangetoond dat behandeling met doxycycline ‘post-exposure’ profylaxe (DoxyPEP) de incidentie van soa’s verlaagde.^3,4 De deelnemers van deze studies waren MSM en transgender vrouwen die leven met hiv of ‘pre-exposure’ profylaxe (PrEP) gebruikten. Observationeel onderzoek heeft daarnaast laten zien dat vaccinatie tegen meningokokken B geassocieerd was met 26-46% afname in het aantal gonorroegevallen.⁵ Dit 4 componenten meningokokken B (4CMenB)-vaccin bevat buitenmembraanblaasjes die ook voorkomen op het membraanoppervlak van N. gonorrhoeae bacteriënen N. meningitidis serogroep B-bacteriën.⁶

De ANRS 174 DOXYVAC-studie werd opgezet om het effect van DoxyPEP en vaccinatie met 4CMenB op de incidentie van verschillende soa’s te onderzoeken bij MSM.

Studieopzet

De ANRS 174 DOXYVAC-studie was een multicentrische, 2×2 gerandomiseerde, ‘open-label’, fase III-studie. MSM die langer dan 6 maanden PrEP gebruikten en in het voorgaande jaar te maken hadden met minstens één bacteriële soa, werden willekeurig toegewezen om DoxyPEP (200 mg binnen 24 tot 72 uur na onbeschermde seks) of geen PEP te ontvangen (2:1) en 2 injecties van het 4CMenB-vaccin of geen vaccin (1:1), zie Figuur 1.

FIGUUR 1. Studieopzet van de ANRS DOXYVAC-studie.²

Deelnemers werden centraal getest aan het begin van de studie, elke 3 maanden, en bij het optreden van symptomen van N. gonorrhoeae (gonorroe) en C. trachomatis (chlamydia) met PCR testen in de keel, anus en urine. Serologische testen werden uitgevoerd voor het detecteren van syfilis. De primaire uitkomstmaten waren:

• het effect van DoxyPEP op de tijdsduur tot het eerste optreden van chlamydia en syfilis.
• het effect van het 4CMenB-vaccin op de tijdsduur tot het eerste optreden van gonorroe.

Daarnaast werd de tetracyclineresistentie van de gonorroe- en chlamydia-bacteriën beoordeeld.

Er vond een tussentijdse analyse plaats in september 2022 op verzoek van de Data Safety Monitoring Board, die adviseerde om de studie stop te zetten vanwege de bewezen effectiviteit van de interventies. Alle deelnemers kregen vervolgens DoxyPEP en 4CMenB-vaccinatie aangeboden.  

Resultaten

In totaal werden 556 deelnemers gerandomiseerd en werden er 545 geanalyseerd. De mediane leeftijd was 40 jaar (IQR: 34-48), met een mediaan van 10 sekspartners in de afgelopen 3 maanden. In totaal kregen 362 deelnemers DoxyPEP en 183 geen PEP. Er werden 274 deelnemers gevaccineerd met het 4CMenB-vaccin, en 270 niet. De mediane follow-upduur was 14 maanden. Er was geen interactie tussen de twee preventiestrategieën voor de primaire uitkomstmaten.

DoxyPEP
De incidentie van een eerste optreden van chlamydia of syfilis was respectievelijk 8,8 en 53,2 per 100 personenjaren in de DoxyPEP-groep versus de groep die geen PEP kreeg (aangepaste HR [95%-BI]: 0,17 [0,12-0,26]). Een eerste optreden van gonorroe kwam voor met een incidentie van respectievelijk 45,5 en 68,4 per 100 personenjaren in de DoxyPEP-groep en de groep die geen PEP kreeg (aangepaste HR [95%-BI]: 0,67 [0,52-0,87]). Er waren 78 gonorroebacterieculturen beschikbaar om te testen op tetracyclineresistentie. In de groep zonder PEP was 12,5% van de geteste culturen resistent versus 35,5% in de DoxyPEP-groep (p=0,043).

4CMenB-vaccin
In de groep deelnemers die gevaccineerd werd met het 4CMenB-vaccin was de incidentie van een eerste optreden van gonorroe 58,3 per 100 personenjaren versus 77,1 in de groep die niet gevaccineerd werd (aangepaste HR [95%-BI: 0,78 [0,60-1,01]).

Conclusies

De finale resultaten van de ANRS 174 DOXYVAC-studie hebben aangetoond dat onder MSM die PrEP gebruikten, DoxyPEP de incidentie van chlamydia en syfilis – en in mindere mate van gonorroe – verminderde. Het 4CMenB-vaccin vertoonde in tegenstelling tot de eerder gepresenteerde interimdata niet langer een statistisch significant effect op de incidentie van gonorroe.⁷

Referenties

1. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually transmitted disease surveillance 2020. 22 augustus 2022.
2. Molina J-M, et al. Final Results of ANRS 174 D OXYVAC: A Randomized Trial to Prevent STI in MSM on PrEP. Gepresenteerd tijdens CROI 2024; abstract 124.
3. Luetkemeyer AF, Donnell D, Dombrowski JC, et al. Postexposure doxycycline to prevent bacterial sexually transmitted infections. New England Journal of Medicine 2023;388:1296-1306.
4. Molina JM, Charreau I, Chidiac C, et al. Post-exposure prophylaxis with doxycycline to prevent sexually transmitted infections in men who have sex with men: an open-label randomised substudy of the ANRS IPERGAY trial. Lancet Infectious Disease 2018;18:308-317.
5. Petousis-Harris H, Paynter J, Morgan J, et al. Effectiveness of a group B outer membrane vesicle meningococcal vaccine against gonorrhoea in New Zealand: a retrospective case-control study. Lancet 2017;390:1603-1610.
6. Farmacotherapeutisch Kompas. Meningokokkenvaccin type B. Geraadpleegd op 5 maart 2024.
7. Molina J-M, et al. ANRS 174 DOXYVAC: AN OPEN-LABEL RANDOMIZED TRIAL TO PREVENT STIs IN MSM ON PrEP. Gepresenteerd tijdens CROI 2023; abstract 119.