Ouderen in Nederland krijgen jaarlijks rond eind september een oproep om zich tegen de seizoensgriep te laten inenten. Een zinvolle beslissing, het RIVM meldt dat elk jaar 4700 mensen aan de griep overlijden, en 9 van de 10 keer zijn dat 65-plussers. Een griepprik verkleint de kans om de griep te krijgen tot 30% en zorgt er ook voor dat de kans om wegens griep of complicaties (zoals een longontsteking) in het ziekenhuis te belanden 40% lager wordt. Toch kost het moeite om de doelgroep ervan te overtuigen de griepprik te halen. Een grote Deense studie laat zien hoe een nationale campagne via e-mail effectief kan zijn, op voorwaarde dat de juiste boodschap gekozen wordt. Deze studie verscheen onlangs in The Lancet.
Tussen de Europese lidstaten bestaan grote verschillen als het gaat om de uptake van het vaccin. Volgens de Organisatie voor Economische Ontwikkeling en Ontwikkeling (OESO) bedraagt de vaccinatiegraad in Nederland 67,9% bij de 65-plussers (cijfers van 2018). Daarmee is Nederland de Europese nummer twee op respectabele afstand van koploper Denemarken met 78%. Andere landen scoren beduidend lager: België 59,1%, Duitsland 47,3% en Luxemburg 46,3%.
De Deense cardioloog dr. Nikolas Johansen onderzocht met een team van de universiteit van Kopenhagen of een e-mailcampagne rond de jaarlijkse griepprikonder 65-plussers zin had gehad. In 2014 startte Denemarken met het Digital Post-systeem en de NUDGE-FLU-studie maakte hiervan gebruik. Dit elektronische e-mailsysteem is bedoeld voor contact met administratieve diensten en de overheid (belastingen, sociale diensten, gezondheidszorg, et cetera) gebruiken het eveneens voor hun communicatie met de burgers. Het valt te vergelijken met het Nederlandse DigiD.
De wetenschappers hebben via dit officiële communicatiekanaal negen soorten boodschappen getest om zich te laten vaccineren. De doelgroep bestond uit 964.870 65-plussers, onderverdeeld in evenveel groepen als boodschappen. Zo legde een van de boodschappen uit waarom het belangrijk is om zich te laten vaccineren om epidemieën een halt toe te roepen, een andere boodschap legde dan weer de klemtoon op persoonlijke bescherming en een derde bracht een boodschap van een vooraanstaand wetenschappelijk expert, in dit geval de Deense epidemiologe Tyra Grove Krause.
Op 16 september 2022 gingen de e-mails de deur uit, oftewel 15 dagen voor de start van de griepvaccinatiecampagne 2022-23. De tiende groep was de controlegroep en die kreeg een standaardmail met de boodschap een griepvaccin te laten zetten.
Voor elk van de tien groepen analyseerden de researchers de vaccinatiegraad op 1 januari 2023. Bij de controlegroep zag men een hoge vaccinatiegraad (80,12%), een percentage dat de voorbije jaren bleef stijgen. Bij slechts twee groepen was er sprake van een significant hogere vaccinatiegraad: namelijk degenen met de e-mailboodschap over de cardiovasculaire voordelen van het vaccin en degenen die een eerste boodschap kregen, gevolgd door een herinnering twee weken later.
In de eerste groep liet 81% van de personen zich vaccineren, oftewel 0,89% meer dan de controlegroep. Volgens de auteurs komt dit overeen met het uitsturen van 112 e-mails voor elke bijkomende vaccinatie. Dit percentage stijgt tot 2,43% bij de personen die zich bij de vorige campagne niet lieten vaccineren, goed voor 43 verstuurde e-mails per nieuw gevaccineerde persoon.
Volgens de Deense onderzoekers laat deze interventie zien dat ze effectief is om de vaccinatiegraad nog te verhogen in een land waar deze al hoog is, en de mogelijke voordelen bij populaties waar de vaccinatiegraad lager is, en waar nog betere resultaten kunnen worden behaald. Nu willen de onderzoekers de effectiviteit nagaan met andere communicatiemiddelen, zoals sms of klassieke e-mails.
Referentie
Naar boven
