De afgelopen jaren is het aantal nieuwe hiv-1-diagnoses in Nederland gedaald. Uit een recente studie blijkt dat deze afname niet zichtbaar is bij de jongste generatie mannen die seks hebben met mannen (MSM), ook wel bekend als generatie-Z (gen-Z). Terwijl andere generaties een afname in diagnoses vertonen, blijft het aantal diagnoses binnen gen-Z relatief hoog. Annemarie M. J. Wensing, MD, PhD (Erasmus MC) en collega-onderzoekers van het ATHENA-cohort analyseerden de bijdrage van verschillende generaties MSM aan de trends in hiv-1-diagnoses en onderzochten genetische transmissieclusters binnen de jongste groep.1 Tijdens CROI 2025 presenteerde zij hiervan de resultaten.
Het onderzoek maakt gebruik van gegevens uit het nationale ATHENA-cohort, dat sinds 1996 alle hiv-positieve mensen die in Nederland zorg ontvangen volgt.2 Dit cohort bevat uitgebreide klinische en laboratoriumgegevens van alle deelnemers, waardoor trends en transmissiepatronen in detail geanalyseerd kunnen worden. Sinds 2008 is er een afname van het aantal hiv-1-diagnoses in Nederland, vooral onder de oudere generaties. De eerste hiv-1-diagnoses binnen gen-Z werden vanaf 2015 geregistreerd. Omdat het onduidelijk is hoe deze generatie werd beïnvloed door hiv-1 en hoe groot het aandeel is, werd dit onderzoek opgezet om meer inzicht te verkrijgen in hun situatie en betrokkenheid bij transmissienetwerken.
In deze retrospectieve studie werden MSM in het cohort opgenomen die tussen 1998 en 2023 met hiv-1 waren gediagnosticeerd. De generaties werden gedefinieerd op basis van hun geboortejaar: gen-Z (1997-2012), millennials (1981-1996), gen-X (1965-1980) en babyboomers (1964 en eerder). Daarnaast werd bij personen met een gedeeltelijk beschikbare polymerase sequentie (≥600 nucleotiden van het reverse transcriptase gen) een genetische clusteranalyse uitgevoerd met behulp van HIV-TRACE. Hiermee werd vastgesteld of en hoe MSM uit gen-Z waren verbonden in transmissienetwerken, waarbij een genetische divergentie van ≤1,5% werd gehanteerd als criterium voor clustering.
Tussen 1998 en 2023 werden in Nederland in totaal 13.307 MSM gediagnosticeerd met hiv-1. Na 2008 daalde het aantal jaarlijkse diagnoses onder oudere generaties, terwijl het aantal diagnoses bij millennials aanvankelijk toenam tot en met 2013. Deze piek van diagnoses van millennials werd eerder bereikt en lag op een lager niveau dan bij gen-X. Sinds 2015 werden ook MSM uit gen-Z met hiv-1 gediagnosticeerd, waarbij in totaal 201 diagnoses zijn vastgesteld tot en met 2023. Dit aantal is vergelijkbaar met de 192 diagnoses onder millennials in hun eerste negen jaar met hiv-1 (1999-2008).
Er was een hiv-polymerase sequentie beschikbaar voor 6.774 MSM, waaronder 92 MSM uit gen-z. Van deze 92 personen had 52% geen fylogenetische link met andere deelnemers binnen het cohort, wat erop wijst dat zij mogelijk buiten de bekende transmissienetwerken geïnfecteerd zijn geraakt. De overige 48% was wel genetisch verbonden aan andere MSM, verspreid over 32 verschillende transmissieclusters. Opvallend is dat 11 van deze clusters al vóór 2015 bestonden en gemiddeld 17 personen per cluster omvatten. De overige 21 clusters werden pas na 2015 geïdentificeerd en waren doorgaans kleiner, met een mediaan van 2-3 personen per cluster.
Uit de resultaten van deze retrospectieve studie is gebleken dat er geen bewijs is dat gen-Z minder wordt getroffen door hiv-1 dan millennials. De afname in het aantal nieuwe hiv-1-diagnoses die zichtbaar is bij oudere generaties, wordt niet waargenomen binnen deze jongste groep MSM. Dit suggereert dat gen-Z betrokken is bij zowel bestaande transmissienetwerken als bij nieuwere, kleinere clusters. Deze bevindingen onderstrepen de noodzaak van gerichte preventiestrategieën die specifiek gericht zijn op de dynamiek van hiv-1-overdracht binnen verschillende generaties.
Referenties
Naar boven
