Inflammatoire darmaandoeningen, zoals prikkelbare darmsyndroom, colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn zijn met name in de Westerse wereld al jaren in opmars. In Europa gaat het naar schatting om zo’n 1,3 miljoen mensen, maar in de Verenigde Staten zelfs om 3 miljoen. Het blijkt dat leefstijl en dieet een grote invloed op deze aandoeningen hebben. Met name mensen die een erfelijk bepaald hoger risico op darmontstekingen hebben lijken baat te hebben bij een gezonde leefstijl.
Inflammatoire darmaandoeningen (‘inflammatory bowel disease’, IBD) wordt gezien als een typische welvaartsziekte, die wordt veroorzaakt of verergerd door een aantal leefstijlfactoren. Het was al langer bekend dat het risico op IBD verband hield met factoren als dieet en beweeggedrag, maar er was nog niet onderzocht of het kiezen voor een gezonde leefstijl daadwerkelijk de kans op IBD verlaagt. Een analyse door een team onder leiding van dr. Hamed Khalili van het Massachusetts General Hospital in Boston (V.S.) van drie langlopende Amerikaanse studies, waarbij de gegevens van ruim 270.000 zorgmedewerkers bestudeerd werden, levert nu het bewijs. Medisch vaktijdschrift British Medical Journal Gut publiceerde dit onderzoek in december 2022.
De onderzoekers brachten voor elke deelnemer in kaart hoeveel hun risico op IBD was op grond van een reeks risicofactoren. Daarbij behoren: gewicht en BMI, rookgedrag, alcoholgebruik, fysieke activiteit, dagelijkse inname van fruit, groenten, vezels, meervoudig onverzadigde vetzuren en rood vlees, en het gebruik van ontstekingsremmers. Zo kwamen de onderzoekers tot het totale aantal IBD-diagnoses dat vermeden had kunnen worden als er voor een gezondere leefstijl was gekozen.
De optimaal gezonde leefstijl is overigens behoorlijk ingrijpend en zal niet door veel mensen exact nagevolgd worden. Zo’n leefstijl houdt in: een BMI tussen 18,5 en 25, minstens 7,5 uur fysieke activiteit per week, 8 of meer dagelijkse porties fruit en groenten, minder dan een halve portie rood vlees per dag, minimaal 25 gram vezels per dag, minimaal 2 porties vis per week, minimaal een halve portie noten of zaden per dag, maximaal 1 alcoholisch drankje per dag voor vrouwen of 2 voor mannen en absoluut niet roken.
Voorkomen van de voornaamste risicofactoren zou 42,9% van de ziekte van Crohn-diagnoses voorkomen hebben (95% BI 12,2% – 66,1%) en 44% van colitis ulcerosa (95% BI 9,0% – 69,8%). Als mensen zelfs helemaal volgens de optimale leefstijladviezen zouden leven, dan zijn de percentages respectievelijk 61,1% en 42,2%. Vergelijkbaar onderzoek op basis van drie grote Europese studiecohorten leidde tot vergelijkbare uitkomsten.
Wel gaat het nog altijd om een observationele studie, en kan er geen direct causaal verband gelegd worden. Daarnaast was de gemiddelde leeftijd waarop IBD werd gediagnosticeerd hoger dan normaal, wat mogelijk effect kan hebben op de validiteit van de onderzoeksresultaten. Ook werd er in de studie geen rekening gehouden met de invloed van vroege leefstijlfactoren, zoals het gebruik van antibiotica of borstvoeding, omgevingsfactoren zoals vervuiling, stress en sociaaleconomische kenmerken.
Khalili en zijn team zien in hun bevindingen bewijs voor de gedachte dat het stimuleren van een gezondere leefstijl een grote rol kan spelen in de preventie van IBD. Met name voor mensen die een hoger risico op de aandoening hebben, zoals directe familieleden van IBD-patiënten, kan dat goed nieuws zijn.
Referentie
Naar boven
