Griepvaccinatie blijkt onverwachte bijwerking te hebben: minder kans op een ischemische beroerte

september 2022 Wetenschap Willem van Altena

Mensen die zich tegen de griep laten vaccineren blijken een significant lager risico op een ischemische beroerte te hebben. Tot die conclusie komen Spaanse wetenschappers onder leiding van dr. Francisco de Abajo (Universiteit van Alcalá, Madrid) na een observationele studie, die is gepubliceerd in wetenschapsperiodiek Neurology. De Abajo denkt zelfs dat griepvaccinatie een beschermend effect kan hebben tegen een beroerte, dat gedeeltelijk afhankelijk kan zijn van influenzapreventie. Een direct biologisch effect van het vaccin kan volgens hem niet kan worden uitgesloten.

Dat er een associatie bestaat tussen de griep en het risico op een beroerte is al meerdere malen wetenschappelijk aangetoond. Maar er was weinig bekend over de manier waarop een griepvaccinatie op het beroerteriscico inwerkt.

Huisartsen

De onderzoekers uit Madrid bestudeerden gegevens van huisartsenpraktijken in Spanje in de periode 2001-2015. Ze identificeerden 14.322 patiënten die voor de eerste keer een ischemische beroerte doormaakten. Van hen hadden er 9.542 een niet-cardio-embolische beroerte en 4.780 een cardio-embolische beroerte. Voor elke casus was er een match met vijf controlepersonen, gematcht volgens leeftijd en geslacht, en zonder beroerte (n = 71.610).

Pneumokokken

De vaccinatiegraad in de beroertegroep lag een beetje hoger dan in de controlegroep, 41,4% versus 40,5%. Het bleek dat mensen die een griepvaccinatie hadden gehad een lager beroerterisico hadden binnen 15 tot 30 dagen na de enting, en dat effect duurde tot wel 150 dagen. Het effect werd waargenomen over alle subgroepen, ongeacht leeftijd, geslacht of reeds aanwezig risico op hart- en vaatziekten. Een vergelijkende analyse van het effect van het pneumokokkenvaccin toonde geen vermindering van het beroerterisico aan.

Atheroomplaques

De onderzoekers denken dat het effect van een influenzavaccinatie op het beroerterisico mogelijk terug te voeren kan zijn op de anti-inflammatoire werking van het vaccin. Een griepbesmetting kan een krachtige systemische ontstekingsrespons oproepen, die atheroomplaques kan beschadigen, gemedieerd door verhoogde concentraties van reactieve eiwitten en cytokinen. Maar er is meer onderzoek nodig naar het precieze mechanisme. De Abajo: “Toch is er enig bewijs dat suggereert dat griepvaccinatie ontstekingsremmende mediatoren kan vrijgeven die de atheroomplaques kunnen stabiliseren. Dit is een interessante hypothese die in de nabije toekomst moet worden onderzocht.”

Referentie

Sara Rodríguez-Martín, Diana Barreira-Hernández, Francisco Jose De Abajo et al. Influenza Vaccination and Risk of Ischemic Stroke: A Population-Based Case-Control Study. Neurology Sep 2022, 10.1212/WNL.0000000000201123; DOI: 10.1212/WNL.0000000000201123