SAMENVATTING

Meningokokkenziekte wordt veroorzaakt door de gramnegatieve diplokok, Neisseria meningitidis. Op basis van de polysachariden in het kapsel worden twaalf serogroepen onderscheiden, waarvan in Nederland met name B en verder A, C, W135, X, Y, Z en 29E voorkomen.1 Het betreft een meldingsplichtige infectieziekte, onder andere vanwege de transmissiekans, waardoor post-expositie antibioticaprofylaxe en vaccinatie geïndiceerd kunnen zijn bij zeer nauwe contacten van de patiënt. Een aanzienlijk deel van de bevolking (10–20%) draagt deze bacterie op enig moment bij zich in de neus-keelholte, met een piek in de adolescentie (~35%) bij een epidemische verheffing.1 Bij een beperkt aantal mensen komt de meningokok in de bloedbaan, waarna het ernstige ziekte kan veroorzaken. Het karakteristieke ziektebeeld hierbij bestaat uit sepsis en meningitis. In dit artikel bespreken Russcher en collega’s een meningokokkencasus waarbij de klinische presentatie bij de huisarts bestond uit een pijnlijke, rode en gezwollen enkel bij een man van begin 60 met blanco voorgeschiedenis. 2 De man had vijf dagen voor het huisartsbezoek enkele dagen koorts gehad met misselijkheid en braken welke spontaan herstelden. Op verdenking van jicht, schreef de huisarts een ‘non-steroidal anti-inflammatory drug’ (NSAID) voor. Een dag later presenteerde de man zich op de Spoedeisende Hulp met fasciitis necroticans van zijn been, waarvoor een spoedoperatie werd uitgevoerd. Weefselkweken die afgenomen werden tijdens deze operatie toonden Neisseria meningitidis aan. Typering door het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis liet zien dat het een serogroep W (MenW) betrof dat behoorde tot het hypervirulente clonale complex 11. Antibioticaprofylaxe via de GGD naar aanleiding van deze casus was niet nodig, omdat de patiënt geen huisgenoten of andere zeer nauwe contacten had in de zeven dagen voorafgaand aan de eerste ziektedag. Na het bekend worden van de typering werd de patiënt wel gevaccineerd met het quadrivalente meningokokkenvaccin (gericht tegen serogroepen ACWY) om (re)infectie te voorkomen in de komende drie tot vijf jaar.

(TIJDSCHR INFECT 2017;12(4):136-7)