Teken zijn kleine krabachtige diertjes, die zich voeden door zich te hechten aan warmbloedige dieren of mensen, en daar bloed van te zuigen. Wanneer de een mens of dier bijten brengen ze echter ook gevaarlijke parasieten in de bloedstroom, die ernstige ziektes kunnen veroorzaken. De bekendste ziekte is wel de ziekte van Lyme, die wordt overgebracht door de bacterie Borrelia burgdorferi. Maar in het noordoosten van de Verenigde Staten steekt een nieuwe tekeninfectie de kop op: babesiose, veroorzaakt door de Babesia-bacterie.
Tussen 2011 en 2019 werden meer dan 16.000 gevallen van babesiose gemeld in de Verenigde Staten, met het leeuwendeel van die gevallen in het noordoosten, blijkt uit de meest recente gegevens van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention. In die periode werd het grootste aantal gevallen gemeld in New York, Massachusetts en Connecticut. Ondertussen zagen Maine, New Hampshire en Vermont, waar babesia niet endemisch was, stijgingen die vergelijkbaar of hoger waren dan die in staten waar de ziekte endemisch is, zo ontdekten de CDC-onderzoekers.
De reden achter de opmars van de Babesia-parasiet is niet duidelijk. Epidemiologen van de CDC vermoeden dat het vergelijkbaar is met de opmars van de ziekte van Lyme, een andere, veel bekende door teken overgebrachte ziekte. Naarmate stedelijke gebieden uitbreiden komen meer en meer mensen in aanraking met dieren in de natuur, zoals muizen, eekhoorns en herten. Maar de opmars naar het noorden, waar het normaliter koeler is, wordt waarschijnlijk ook veroorzaakt door de klimaatverandering.
Babesiose wordt verspreid door dezelfde teken die de ziekte van Lyme verspreiden, in Europa gaat het dan om teken die zich op runderen bevinden. Het kan koorts, koude rillingen, zweten, vermoeidheid, spier- en lichaamspijn, hoofdpijn, gebrek aan eetlust en misselijkheid veroorzaken. Het kan ook gastro-intestinale symptomen veroorzaken, waaronder anorexia, misselijkheid en donkere urine. De incubatietijd van de Europese parasiet B. divergens is 1 tot 3 weken; de Amerikaanse variant B. microti heeft een incubatietijd die kan oplopen tot 3 maanden. B. divergens veroorzaakt doorgaans ernstiger symptomen dan B. microti, maar vooralsnog zijn alleen nog mensen zonder milt vatbaar. Bij de ernstige symptomen horen hemoglobinurie, nierfalen en acute ademhalingsklachten. De mortaliteit van een B. divergens-infectie is 42%.
Babesiose is niet hetzelfde als Lyme, ook al wordt het door dezelfde teek overgebracht. In Nederland komt de ziekte vooralsnog haast niet voor, en dat compliceert de diagnostiek: een arts zal eerder aan Lyme denken dan aan babesiose. Bovendien presenteert babesiose zich met een breed beeld aan symptomen, die vaak voor een andere ziekte kunnen worden aangezien. Daarnaast zijn er ook asymptomatische besmettingen.
Voor symptomatische patiënten wordt babesiose gewoonlijk gedurende minstens een week tot 10 dagen behandeld met een combinatie van geneesmiddelen, hetzij het antimicrobiële atovaquone plus het antibioticum azitromycine; of het antibioticum clindamycine plus kinine. Er bestaat geen vaccin tegen babesiose.
In Nederland de Babesia-parasiet nog betrekkelijk zeldzaam. Er is in Nederland recent een geval van een geïmporteerde humane babesiose vastgesteld, maar tot nog toe zijner geen in Nederland opgelopen humane babesiose-infecties vastgesteld. Door het RIVM is echter wel recent aangetoond dat Babesia-geïnfecteerde teken worden aangetroffen bij 4% van de patiënten die zich met een tekenbeet melden bij de huisarts.
Het belangrijkste advies is hetzelfde als bij het voorkomen van Lyme: wees alert op teken en zorg ervoor niet gebeten te worden. Dat houdt in:
Meer informatie
Bezoek de informatiepagina van het RIVM over tekenbeten
Naar boven
