Schistosomiasis of bilharzia is een tropische ziekte die wordt veroorzaakt door larven van een parasitaire worm. De ziekte wordt vaak opgelopen door contact met zoet oppervlaktewater in tropische landen, en regelmatig keren vakantiegangers terug met een infectie. Die kan leiden tot een ernstige ziekte die gepaard gaat met hoge koortsen, buikpijn, diarree, bloed in de urine en zelfs verlammingsverschijnselen. De ziekte is vrij moeilijk vast te stellen, maar daar komt wellicht verandering in dankzij een nieuwe antigeentest tegen de ziekte die is ontwikkeld aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
Schistosomiasis wordt tot dusver gediagnosticeerd door een combinatie van het meten van antistoffen in het bloed en het opsporen van de parasiet in opsporen in urine- of fecesmonsters. Het nadeel is dat deze methodes toch niet alle infecties aantonen. Ook kan er geen onderscheid gemaakt worden tussen een actieve infectie of een al eerder doorgemaakte infectie, omdat antistoffen lang na een infectie nog in het bloed aanwezig zijn. De nieuwe antigeentest biedt op deze punten uitkomst.
Wetenschappers van het Leiden University Center for Infectious Diseases (LU-CID) en de afdeling Cel en Chemische Biologie ontwikkelden een test die de concentratie van het molecuul CAA in het bloed meet. CAA staat voor Circulating Anodic Antigen en geldt als een biomarker voor een schistosomiasis-infectie. Het wordt door de parasitaire worm in het bloed uitgescheiden, en door ons immuunsysteem herkend, waarna antigenen worden aangemaakt. Aan de hand van deze test wordt duidelijk of de infectie nog steeds actief is. Dat houdt ook in dat door middel van deze test gemonitord kan worden of een behandeling aanslaat.
Momenteel wordt deze test alleen uitgevoerd in het Klinisch Microbiologisch Laboratorium in Leiden, en daar worden alle bloedmonsters uit het hele land geanalyseerd op de mogelijke aanwezigheid van de schistosomiasis-parasiet. De onderzoekers hopen hun test te vervolmaken en te vereenvoudigen, zodat hij ook zonder hoogwaardig laboratorium ingezet kan worden in de tropische gebieden waar de ziekte het meest voorkomt.
Schistosomiasis of Bilharzia wordt veroorzaakt door Schistosoma mansoni, S. haematobium en S. japonicum, minuscule wormpjes die leven in zoetwaterslakken. De ziekte komt voor in Afrika, grote delen van Midden- en Zuid-Amerika, sommige landen van het Midden-Oosten, Zuidoost-Azië en Zuid-China. Naar schatting zijn wereldwijd 240 miljoen mensen geïnfecteerd met de parasiet. Schistosomiasis wordt wel omschreven als ‘een verwaarloosde ziekte’ omdat de bestrijding ervan geen hoge prioriteit heeft op de mondiale gezondheidsagenda. De farmaceutische industrie werkt niet of nauwelijks aan geneesmiddelen of vaccins tegen deze ziekte.
Meer informatie
Lees de patiëntenfolder over schistosomiasis op de website van het LUMC
Naar boven
