Het lijkt dan misschien wel alsof de coronacrisis achter ons ligt, en we ons weinig zorgen meer over COVID-19 hoeven te maken, maar de kans op een nieuwe, potentieel gevaarlijke mutatie bestaat nog altijd, en daarom gaat de zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen en vaccins gewoon door. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)onder leiding van viroloog Marjolein Kikkert hebben een nu een vaccin gemaakt tegen de coronaziekte MERs, met het hele virus in plaats van alleen het spike-eiwit. Het kandidaatvaccin zorgt voor sterke bescherming tegen het MERS-coronavirus in een muismodel. Mogelijk geeft zo’n vaccin dat op het gehele virus gebaseerd is betere en langdurigere bescherming dan de huidige coronavaccins. De vinding is onlangs beschreven in wetenschapsmagazine Nature Communications.
Coronavirussen vormen al langer onderwerp van onderzoek, en uitbraken van SARS en MERS hebben in het recente verleden veel aandacht gevraagd. Uit eerdere onderzoeken was al bekend dat alle coronavirussen een eiwit bevatten dat essentieel is voor de vermenigvuldiging van het virus in het lichaam. Dit eiwit zorgt er ook voor dat een deel van het immuunsysteem onderdrukt wordt, waardoor het virus makkelijker zijn gang kan gaan.
De Leidse onderzoekers slaagden erin om het bewuste eiwit in het MERS-virus aan te passen, en bij experimenten met muizen bleek het aangepaste, verzwakte virus zeer goede bescherming te bieden tegen infecties met het normale coronavirus. Er bestaan meerdere vaccins waarbij een afgezwakt virus wordt ingezet, zoals tegen mazelen of de bof. Viroloog Marjolein Kikkert legt uit: “We hebben een hele specifieke aanpassing in het genoom gemaakt. Het virus bleek hierdoor niet meer ziekmakend en geeft het immuunsysteem de kans om optimaler te reageren en bescherming op te bouwen. Dat komt omdat het aangepaste virus zich nog een tijdje kan vermenigvuldigen en ons immuunsysteem niet meer onderdrukt. En dat werkte goed. Na slechts 1 vaccinatie waren muizen volledig immuun.” Bij de gangbare coronavaccins zijn altijd twee entingen nodig om de gewenste immuniteit te bereiken.
Kikkert vermoedt dat een vaccin met verzwakt virus mogelijk een betere en langere immuniteit oproept dan de bestaande coronavaccins die allemaal op het spike-eiwit acteren. Ze legt uit: “Het immuunsysteem krijgt de kans alle aspecten van het virus te ‘zien’. Bovendien wordt op deze specifieke manier het hele arsenaal dat ons immuunsysteem in huis heeft, en met name de aangeboren immuunreactie, beter geactiveerd. Dit gebeurt veel minder bij alle huidige vaccins die alleen het spike-eiwit bevatten.”Een nadeel van een vaccin dat gebaseerd is op het gehele virus is wel dat het iets meer veiligheidsrisico’s met zich meebrengt, met name voor mensen met een verzwakt immuunsysteem. Dat betekent dat er nog rigoureuzere testfases plaats moeten vinden, waarbij het vaccin niet alleen op gezonde, relatief jonge vrijwilligers uitgetest wordt maar ook voor kwetsbaardere proefpersonen.
Kikkert denkt dat het SARS-CoV-2 virus in al zijn varianten voorlopig nog wel onder ons zal zijn. Daarnaast bestaat er altijd de kans op een nieuw coronavirus dat opeens opduikt. Een nieuw vaccin dat gebaseerd is op het totale virus in plaats van alleen het spike-eiwit kan een belangrijke bijdrage leveren aan het beheersen van nieuwe uitbraken. Zo’n vaccin vermindert ook de noodzaak om regelmatig een boosterprik te halen. Kikkert: “Een vaccin met verzwakt virus werkt mogelijk langer waardoor je in plaats van elk seizoen, misschien eens in de 5 jaar een herhaalprik hoeft te halen.”
Bron
Referentie
Naar boven
