Zowel voor kinderen als 60-plussers zijn verschillende pneumokokkenvaccins beschikbaar. De Gezondheidsraad adviseert om voor beide groepen andere vaccins in te zetten dan degene die nu worden gebruikt, omdat die beter beschermen tegen ziekte.
Een pneumokokkeninfectie kan ernstige ziekte veroorzaken. Vooral kinderen, ouderen en mensen met een minder goed werkend immuunsysteem zijn vatbaar voor ziekte door pneumokokken. Medische risicogroepen en kinderen krijgen al enige tijd vaccinatie tegen pneumokokken aangeboden. Ouderen krijgen sinds 2020 vaccinatie aangeboden. Zij worden indirect ook beschermd door vaccinatie van kinderen, door middel van groepsbescherming.
Er bestaan verschillende typen van de pneumokokkenbacterie. Door effectieve bescherming van vaccinatie verdwijnen sommige typen, maar daar komen dan nieuwe typen voor in de plaats. Daarom worden de pneumokokkenvaccins steeds aangepast aan de pneumokokkentypen die op dat moment de meeste ziekte veroorzaken. De staatssecretaris van VWS heeft de Gezondheidsraad gevraagd om te adviseren over de eventuele inzet van andere vaccins.
Kinderen worden nu gevaccineerd met het conjugaatvaccin PCV10. Doordat dat vaccin goed heeft gewerkt, veroorzaken de pneumokokken waar dat vaccin tegen beschermt bijna geen ziekte meer. Andere conjugaatvaccins die voor kinderen beschikbaar zijn – PCV13 en sinds kort ook PCV15 – kunnen wel bescherming bieden tegen een groot deel van de pneumokokken die momenteel de meeste ziektegevallen veroorzaken. Een ander nieuw conjugaatvaccin, PCV20, is nog niet goedgekeurd voor kinderen.
Ouderen worden nu gevaccineerd met een ander type vaccin: een polysacharidevaccin (PPV23). Dat biedt een minder langdurige bescherming dan conjugaatvaccins, waardoor ouderen nu iedere 5 jaar opnieuw gevaccineerd moeten worden. Er zijn twee nieuwe conjugaatvaccins beschikbaar gekomen voor ouderen: PCV15 en PCV20. Met die vaccins is eenmalig vaccineren voorlopig voldoende. Bovendien zijn de nieuwe conjugaatvaccins effectiever in het beschermen tegen ziekte door pneumokokken dan het huidige polysacharidevaccin.
De Gezondheidsraad adviseert mensen van 60 jaar en ouder PCV20 aan te bieden en kinderen PCV13 of PCV15. Volgens de raad kan met die vaccinatiestrategie op dit moment de meeste gezondheidswinst behaald worden. Wanneer nieuwe vaccins beschikbaar komen voor kinderen en voor ouderen, is daarmee mogelijk nog meer gezondheidswinst te behalen. De raad adviseert dan ook om de ontwikkelingen nauwlettend te volgen.
Meer informatie
De publicaties Vaccinatie van kinderen tegen pneumokokken (2023) en Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken (2023) zijn te downloaden van www.gezondheidsraad.nl.
Naar boven
