Gegevens uit de Verenigde Staten en Australië laten zien dat het gebruik en de therapietrouw van PrEP (pre-exposure prophylaxis) is toegenomen en dat de incidentie van hiv de afgelopen jaren is gedaald, melden onderzoekers van Emory University in Atlanta (Verenigde Staten). Hoofdonderzoeker Patrick Sullivan, DVM, MD, hoogleraar epidemiologie presenteerde de bevindingen van een onderzoek naar PrEP-gebruik op de Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI).
In een eerdere analyse onderzochten Sullivan c.s. de ecologische associaties van PrEP-gebruik en trends in nieuwe hiv-diagnoses in Amerikaanse staten tot 2017, en daarbij vonden zij een significante dosis-respons relatie tussen PrEP-voorschriften op staatsniveau en nieuwe hiv-diagnoses. Omdat het PrEP-gebruik sinds 2017 is toegenomen, wilden de onderzoekers meer inzicht krijgen in de invloed van PrEP-gebruik en HIV-virale onderdrukking op het terugdringen van nieuwe infecties.
Voor hun nieuwe onderzoek bestudeerden Sullivan en collega’s openbaar beschikbare gegevens over PrEP-voorschriften en zij berekenden de PrEP-dekking per 100 mensen met indicaties in elke staat gedurende elk jaar. Vervolgens berekenden ze kwintielen van de gemiddelde PrEP-dekking in de periode 2012-2021 voor elke Amerikaanse staat en het District of Columbia. Voor elk kwintiel berekenden ze de geschatte jaarlijkse procentuele verandering (‘estimated annual percent change’, EAPC) in hiv-diagnosepercentages met behulp van modellering en pasten de schattingen aan voor virale onderdrukking op staatsniveau in het voorgaande jaar.
Over het geheel genomen toonde het onderzoek aan dat de geschatte staatsspecifieke EAPC in hiv-diagnosecijfers tussen 2012 en 2021 varieerde van -11,9% (95% BI, -13% tot -10,8%) in Washington, D.C., tot een toename van 10,5% (95% BI, 5,1%-16,2%) in West Virginia. De gemiddelde PrEP-dekking varieerde van 3,8% in West Virginia tot 22,2% in New York.
Daarnaast varieerde van 2012 tot 2021 de kwintielspecifieke verandering in hiv-diagnosepercentages van een stijging van 1,7% (95% BI, -0,7% tot 4,1%) in het laagste kwintiel van PrEP-dekking tot een daling van 8% (95% BI, -9,3% tot 6,8%) in het hoogste kwintiel van PrEP-dekking, na controle voor jaarlijkse veranderingen in virale onderdrukkingspercentages.
Volgens Sullivan laat de analyse zien dat PrEP op populatieniveau werkt. Artsen zouden volgens hem hiv-testen moeten gebruiken als een startpunt om te evalueren of PrEP nuttig zou kunnen zijn voor patiënten die hiv-negatief testen.
Een andere studie uit Australië die tijdens de CROI werd gepresenteerd liet vergelijkbare positieve gegevens zien over het gebruik van PrEP en de hiv-incidentie. Volgens epidemioloog Nicholas A. Medland, klinisch epidemioloog aan de Universiteit van New South Wales is PrEP zeer effectief in het voorkomen van hiv in klinische onderzoeken en ook in grote implementatiestudies. Onvoldoende duidelijk is echter of het net zo effectief is voor de hele bevolking als het massaal wordt opgeschaald. Dit is een belangrijke vraag als landen ernaar streven om hiv-overdracht in bepaalde groepen, zoals homo- en biseksuele mannen, uit te bannen.”
Volgens Medland heeft Australië PrEP succesvol en snel opgeschaald dankzij een zeer toegankelijke, door de overheid gesubsidieerde regeling. Daardoor zijn onderzoekers in staat om nieuwe hiv-diagnoses te meten bij mensen die eerder PrEP hebben gebruikt – bijna allemaal homo- of biseksuele mannen – in het hele land over een periode van 5 jaar en om de hiv-incidentie te schatten en daarmee de effectiviteit van PrEP voor de bevolking.
Medland en collega’s beoordeelden registraties voor alle door de overheid gesubsidieerde PrEP en ART van april 2018 tot juni 2023 om hiv-acquisitie te identificeren onder PrEP-gebruikers die ART startten. Ze bepaalden dat de datum van hiv-verwerving het midden was tussen 30 dagen vóór de start van ART en ofwel 6 maanden vóór ofwel het meest recente recept voor PrEP. Vervolgens berekenden ze het aantal dagen dat PrEP werd gebruikt en de hiv-incidentie onder mensen die PrEP gebruikten, evenals eventuele voorspellers, van april 2018 tot december 2022.
Van de 66.206 mensen die PrEP hadden ontvangen tussen april 2018 en maart 2023, verwierven 207 hiv gedurende die tijd. Medland zei dat de totale hiv-incidentie laag was – 1,07 per 1.000 mensen per jaar, hoewel het hoger was in sommige groepen, waaronder patiënten die eenmaal PrEP kregen en nooit terugkwamen voor een tweede levering (4,7-voudig hoger), patiënten die minder dan 60% van de tijd PrEP gebruikten (1,7-voudig hoger), patiënten die waren behandeld voor hepatitis C (8,7-voudig hoger) en mensen jonger dan 30 jaar (1,6-voudig hoger).
De Australische onderzoekers menen dat de gegevens aantonen dat het gebruik van PrEP meer dan 60% van de tijd de hiv-incidentie met 79% verminderde, terwijl het gebruik van PrEP minder dan 60% van de tijd de incidentie van hiv nog steeds met 62% verminderde.
De PrEP-pilot die in augustus 2019 in Nederland is gestart, is bedoeld voor mannen die seks hebben met mannen (MSM) die een hoog risico lopen op hiv-infectie. Deze pilot biedt PrEP en PrEP-zorg aan maximaal 8500 deelnemers, gefinancierd met 22 miljoen euro door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deelnemers betalen een eigen bijdrage van €7,50 voor 30 pillen PrEP. De pilot loopt dit jaar af. Een evaluatie van de PrEP-pilot toont aan dat het aantal hiv-diagnoses daalt, en daarbij speelt PrEP-zorg een belangrijke rol. Vanaf 1 augustus 2024 wordt de PrEP-zorg daarom breder beschikbaar. Mensen die niet via de GGD’en in aanmerking komen voor PrEP-verstrekking en -zorg kunnen PrEP op recept (op eigen kosten) via de huisarts krijgen.
Referenties
Naar boven
