Kattenkrabziekte, ook wel bekend als Cat Scratch Disease (CSD), is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Bartonella henselae. Deze ziekte wordt meestal overgedragen door een krab of beet van een kat, vooral jonge katten. De infectie kan leiden tot verschillende symptomen en vereist heel soms medische behandeling. Maar een Amerikaanse studie lijkt erop te wijzen dat CSD mogelijk ook neurologische en psychiatrische gevolgen kan hebben. De studie is eerder deze maand gepubliceerd in vakblad Frontiers in Psychiatry.
Kattenkrabziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Bartonella henselae, die vooral voorkomt bij katten. Katten kunnen de bacterie bij zich dragen zonder zelf ziek te worden. De bacterie wordt vaak overgedragen tussen katten door vlooien. Mensen raken meestal besmet na een krab of beet van een geïnfecteerde kat of door het aanraken van een wond na contact met een kat.
In Nederland komt kattenkrabziekte regelmatig voor, vooral in gebieden met een hoge kattenpopulatie. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) worden jaarlijks enkele honderden gevallen gerapporteerd, maar het werkelijke aantal kan hoger liggen door onderrapportage. Kattenkrabziekte wordt vaak namelijk niet herkend omdat de symptomen in veel gevallen mild zijn en op andere infecties, zoals de ziekte van Pfeiffer, kunnen lijken.
Doorgaans gaat de ziekte vanzelf over, al kan dat soms enkele maanden duren. Als eerste symptoom worden vaak knobbeltjes of blaartjes gezien op de huid in de buurt van de krab of beet. Dit worden al snel blaasjes met na enkele dagen een korstje erop. Hierna verdwijnen de plekjes weer. Na ongeveer twee weken kunnen de lymfeklieren groot en pijnlijk worden (lymfeklierontsteking of lymfadenitis), soms met abcesvorming tot gevolg. Deze lymfeklierontsteking kan weken tot maanden aanhouden (gemiddeld 6 weken), maar verdwijnt uiteindelijk in het geheel spontaan.
Bij drie van de tien patiënten gaat de ziekte in de eerste dagen tot weken gepaard met koorts, hoofdpijn en een algehele malaise. Maar bij 2% van de patiënten kan de ziekte leiden tot een hersenvliesontsteking. Bij mensen met een verminderde weerstand verloopt de ziekte vaak ernstiger.
Maar mogelijk kan een krab van een kat sinisterder symptomen veroorzaken. Nieuw onderzoek door wetenschappers van Columbia University in New York (Verenigde Staten) wijst op een verband tussen infecties door ziekteverwekkers, met name vectorgebonden infecties, en mentale aandoeningen zoals schizofrenie. Hun studie suggereert dat mensen met een psychotische stoornis vaker DNA van de bacterie Bartonella in hun bloed hebben dan mensen zonder dergelijke aandoeningen. Dit roept vragen op over de rol van deze bacteriën in het ontstaan van neuro-inflammatie en neuropsychiatrische symptomen.
De bacteriën van de soort Bartonella spp zijn vectorgebonden, wat betekent dat ze mensen infecteren via vlooien en teken, of via beten en krabben van geïnfecteerde dieren. Tot op heden zijn minstens 45 Bartonella-soorten geïdentificeerd, waarvan er 18 mensen kunnen infecteren. De bacterie Bartonella henselae is de bekendste, vooral als veroorzaker van CSD een aandoening die steeds meer in verband wordt gebracht met chronische en mogelijk ernstige infecties.
De studie uit New York onderzocht de relatie tussen blootstelling aan Bartonella spp en symptomen van psychose. In deze analyse werden bloedmonsters van 116 personen getest op de aanwezigheid van Bartonella DNA en specifieke antilichamen. De deelnemers waren onderverdeeld in:
De resultaten toonden aan dat volwassenen met psychose aanzienlijk vaker Bartonella DNA in hun bloed hadden (43%) dan de controlepersonen (14%). Echter, er was geen significant verschil in Bartonella-specifieke antilichamen tussen deze twee groepen. DNA-sequencing onthulde echter dat 18 van de 31 personen met bacteriëmie (de aanwezigheid van bacteriën in het bloed) geïnfecteerd waren met verschillende soorten Bartonella, waaronder B. henselae, B. vinsonii subsp berkhoffii, B. quintana, B. alsatica, en B. rochalimae.
De bevindingen suggereren dat Bartonella een rol kan spelen in de ontwikkeling van neuropsychiatrische symptomen, zoals psychose. Dit is de tweede studie die Bartonella in verband brengt met neuropsychiatrische symptomen bij patiënten, wat erop wijst dat verdere studie naar de rol van deze bacteriën gerechtvaardigd is.
De studie heeft wel enkele beperkingen. Er werd geen kweek van de bacteriën uitgevoerd, wat betekent dat de levensvatbaarheid van de bacteriële infectie niet kon worden bevestigd. Dit maakt het onmogelijk om definitieve conclusies te trekken over het causale verband tussen Bartonella infecties en psychische stoornissen. Vooralsnog gaat het om een associatief verband. Bovendien benadrukt het onderzoek dat de aanwezigheid van Bartonella-antilichamen veel voorkomt in de algemene bevolking, wat erop wijst dat alleen serologische tests mogelijk misleidend kunnen zijn zonder aanvullende context. Er is meer onderzoek nodig om de precieze rol van Bartonella te bepalen bij het veroorzaken van neuropsychiatrische stoornissen zoals schizofrenie en psychose.
Hoewel deze studie de hypothese ondersteunt dat infecties kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van schizofrenie en andere psychotische stoornissen, is er meer onderzoek nodig. Toekomstige studies moeten zich volgens de onderzoekers vooral richten op het bevestigen van bacteriële infectie door middel van kweektechnieken en het onderzoeken van de effectiviteit van antimicrobiële therapieën gericht op Bartonella bij patiënten met psychose.
Als toekomstige onderzoeken een sterk verband bevestigen, kan dit leiden tot nieuwe therapeutische benaderingen waarbij op Bartonella gerichte behandelingen kunnen worden ingezet om de symptomen van psychose te verminderen of zelfs te genezen.
Referenties
Naar boven
