Steeds minder schoolgaande kinderen in ons land zijn gevaccineerd tegen de gangbare kinderziekten. In 2023 nam de vaccinatiegraad vergeleken met het voorgaande jaar met enkele procenten af, tot onder de 80%. Bij baby’s en kleuters is het vaccinatiepercentage wel nagenoeg hetzelfde als in 2022. Dat blijkt uit de jaarrapportage van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Vooral in de Randstad is het zorgwekkend gesteld met de vaccinatiegraad bij zuigelingen en oudere kinderen. Een verklaring voor de afnemende vaccinatiegraad geeft het RIVM niet, daarvoor is nader onderzoek nodig.
In Nederland krijgen kinderen in het Rijksvaccinatieprogramma vaccinaties tegen dertien besmettelijke ziektes die ernstig kunnen verlopen. Het overgrote deel van de kinderen neemt vanaf de geboorte deel aan het programma. Uit het rapport blijkt dat de vaccinatiegraad voor de meeste vaccinaties bij baby’s en kleuters vrijwel gelijk is gebleven. Voor de BMR (bof, mazelen, rodehond)-vaccinatie en de vaccinatie tegen meningokokkenziekte typen A, C, W en Y bij baby’s is deze waarschijnlijk zelfs iets toegenomen.
Bij tieners is echter juist een daling te zien in de vaccinatiegraad. Vooral bij de vaccinatie tegen meningokokkenziekte typen A, C, W en Y, die tieners op 14-jarige leeftijd krijgen aangeboden. Deze vaccinatie is in 2020 aan het Rijksvaccinatieprogramma toegevoegd vanwege een uitbraak van meningokokkenziekte type W. Het is belangrijk om te achterhalen wat de precieze oorzaken zijn van de afname in de vaccinatiegraad bij tieners, stelt het RIVM.
Met de vaccinatiebereidheid onder ouders zit het overigens nog wel goed, al is ook hier sprake van een lichte daling, meldt het RIVM. Een peiling van het RIVM in 2023 liet opnieuw zien dat de meeste ouders positief denken over vaccineren. Dat jaar waren iets minder ouders van kinderen van 9 tot en met 14 jaar positief over vaccineren dan in 2022. Dit lijkt in lijn met de dalende vaccinatiegraad bij deze leeftijdsgroep. Bij ouders van kinderen die jonger zijn dan 3,5 jaar was er geen verschil te zien tussen 2022 en 2023.
De vaccinatiegraad in de Randstad ligt onder het gemiddelde. En van de vier grote steden heeft Rotterdam de laagste vaccinatiegraad. Waar landelijk gezien 83,1 procent van de zuigelingen alle basisvaccinaties heeft, is dat in Rotterdam maar 74,6 procent. Ook het percentage onder schoolgaande kinderen is een stuk lager. 62,1 procent heeft de DTP-prik gehad (tegenover 78,2 procent landelijk) en 62,8 procent heeft de BMR-prik gehad (tegenover 78,5 procent landelijk).
Sinds vorig jaar onderzoekt de RIVM wat de achtergrond is van de dalende vaccinatiegraad, met het programma ‘SocioVax’. De eerste resultaten van dit programma geven meer inzicht in welke factoren een rol spelen bij de beslissing om wel of niet te kiezen voor vaccinatie. Ook is gekeken welke manieren voor professionals goed kunnen werken bij het ondersteunen van deze keuze en hoe vaccineren zo toegankelijk mogelijk kan worden gemaakt. Dit geeft zicht op waar er kansen liggen om het vaccinatiebeleid verder te verbeteren.
Besmettelijke ziekten kwamen door de maatregelen tijdens de coronacrisis minder vaak voor, ook de ziekten waartegen vanuit het RVP wordt gevaccineerd. In 2023 zijn er weer meer mensen die bof, meningokokkenziekte of kinkhoest kregen dan tijdens de pandemie. Nieuw is dat de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) vanaf griepseizoen 2023/2024 ook de griepvaccinatie voor zwangeren zonder medische indicatie uitvoert. Verder kregen de nog niet (volledig) gevaccineerde jongeren tot en met 26 jaar de kans om zich nog tegen HPV te laten vaccineren. Dat virus zorgt voor een verhoogd risico op een aantal aan seksualiteit gerelateerde kankers. De vaccinatiebereidheid voor HPV is onder tieners nog niet hoog, en dalende. In 2022 liet 60,1% van de meisjes zich inenten, in 2023 was dat nog maar 51,6%. Bij de jongens is het nog slechter gesteld: 54.1% in 2022 en 45,5% in 2033.
| Vaccin | 2022 | 2023 | Verschil |
| DKTP zuigelingen | 86,1% | 85,4% | -0,7% |
| BMR zuigelingen | 88,8% | 88,3% | -0,5% |
| Volledig zuigelingen | 83,7% | 83,1% | -0,6% |
| DKTP kleuters | 82,4% | 82,0% | -0,4% |
| DTP basisscholieren | 81,1% | 78,2% | -2,9% |
| BMR basisscholieren | 81,2% | 78,5% | -2,7% |
| HPV adolescente meisjes | 60,1% | 51,6% | -8,5% |
| HPV adolescente jongens | 54,1% | 45,5% | -8,6% |
Meer informatie
Naar boven
