Het respiratoir syncytieel virus (RSV), dat ooit werd beschouwd als een ziekte die vooral voorkomt bij jonge kinderen, komt steeds vaker voor en vooral bij oudere volwassenen kan de ziekte een ernstig verloop kennen. In Europa werd in 2021 vastgesteld¹ dat op jaarbasis 5,7% van de 60-plussers een RSV-infectie doormaakt. Meestal kent de ziekte een mild verloop, maar tekenen wijzen erop dat er steeds vaker sprake is van complicaties en ziekenhuisopnames bij ouderen. Bij mensen met een verzwakt afweersysteem kan een RSV-infectie ernstiger verlopen en ziekte veroorzaken in de lage luchtwegen.
In de Verenigde Staten worden volgens de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention² (CDC) jaarlijks tussen de 60.000 en 120.000 oudere volwassenen in het ziekenhuis opgenomen en overlijden er 6000-10.000 aan een RSV-infectie. De Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit FDA heeft nu twee RSV-vaccins goedgekeurd voor oudere volwassenen, te weten Abrysvo van Pfizer en Arexvy van GlaxoSmithKline (GSK). Patiënten die een RSV-vaccin kregen, hadden volgens recent onderzoek³ een relatieve risicovermindering van 83% voor de ziekte en een algeheel lager risico op ziekenhuisopname.
Een derde vaccin is in aantocht: Moderna ontwikkelt een mRNA-vaccin voor RSV dat vergelijkbaar is met de bekendste COVID-19-vaccins. Een studie gepubliceerd in 2023 in The New England Journal of Medicine vond geen gevallen van neuro-inflammatoire aandoeningen bij patiënten die het mRNA RSV-vaccin kregen, met een mediane follow-up van 112 dagen⁴.
Toch gaat het CDC niet over tot een advies voor 60-plussers om zich te laten vaccineren. Verder dan een aanbeveling tot gedeelde besluitvorming waarbij zorgverleners en patiënten vaccinatie kunnen overwegen wil het CDC niet gaan. Wel wordt dit jaar bekeken of gedeelde klinische besluitvorming de voorkeursoptie blijft.
In Nederland wordt het RSV-vaccin nog niet ingezet voor volwassenen en ouderen. De Gezondheidsraad heeft op 14 februari 2024 het advies gegeven om alle kinderen in hun eerste levensjaar te vaccineren. Het vaccin is echter nog niet beschikbaar, maar wordt pas in de loop van 2025 verwacht. Pas dan beslist het kabinet of en wanneer de RSV-vaccinatie voor baby’s aan het Rijksvaccinatieprogramma wordt toegevoegd.
In ons land zijn twee vaccins tegen RSV bij jonge kinderen geregistreerd. Het ene middel (nirsevimab) is een passieve vaccinatie voor pasgeboren kinderen. Daarbij krijgt het kind direct antistoffen toegediend. Het ander middel (Abrysvo van Pfizer) is een vaccin voor de moeder tijdens de zwangerschap. Daarbij maakt de moeder antistoffen aan en geeft die door aan het ongeboren kind. Beide vaccins geven goede bescherming tegen een ernstige RSV-infectie. De bescherming duurt echter kort: 5 tot 6 maanden.
Ook in Europa komt de mogelijkheid tot vaccinatie tegen RSV voor ouderen in zicht. In maart kreeg het eerste vaccin tegen RSV een positief advies van het beoordelingscomité CHMP van het Europees medicijnagentschap EMA voor volwassenen vanaf 60 jaar. Het gaat om het vaccin Arexvy van fabrikant GSK.
Referenties
2: Persbericht van Centers for Disease Control: https://www.cdc.gov/rsv/high-risk/older-adults.html
Naar boven
