Mannen krijgen vaker sepsis dan vrouwen, maar specifieke risicofactoren zoals COPD, hartinfarcten en roken verhogen het risico juist sterker bij vrouwen. Dit blijkt uit nieuw onderzoek naar sekseverschillen bij sepsis, een levensbedreigende aandoening die in de volksmond ook wel bloedvergiftiging wordt genoemd.
Dr. Gabriel K.K. Low en collega’s van de Universiteit van Sydney (Australië) publiceerden hun bevindingen in The Journal of Infectious Diseases. Het onderzoek toont aan dat mannen over het algemeen 26% meer kans hebben op sepsis dan vrouwen, maar dat bepaalde aandoeningen bij vrouwen juist een groter risico opleveren.
Het onderzoeksteam analyseerde gegevens van 490.783 volwassenen tussen 40 en 69 jaar uit de UK Biobank, een grote prospectieve cohortstudie. Gedurende de onderzoeksperiode werden bijna 21.500 deelnemers met sepsis in het ziekenhuis opgenomen. De incidentie van sepsis bedroeg 40,2 gevallen per 10.000 persoonsjaren bij mannen tegenover 31,2 bij vrouwen, wat resulteerde in een hazard ratio van 1,26 (95% BI 1,23-1,29) voor mannen vergeleken met vrouwen.
Bij nadere analyse bleek dat bepaalde aandoeningen een disproportioneel effect hadden op vrouwen. COPD gaf vrouwen 23% meer kans op sepsis dan mannen met dezelfde aandoening (RHR 1,23; 95% BI 1,10-1,38). Ook een eerder hartinfarct verhoogde het risico op sepsis sterker bij vrouwen, met een relatieve hazard ratio van 1,22 (95% BI 1,05-1,41). Bij rokers was het risicoverschil 19% in het nadeel van vrouwen (RHR 1,19; 95% BI 1,09-1,29) en bij dyslipidemie 8% (RHR 1,08; 95% BI 1,02-1,16).
Dementie vormde hierop een opvallende uitzondering: deze aandoening was juist een sterkere voorspeller van sepsis bij mannen. Mannen met dementie hadden meer dan twee keer zoveel kans om met sepsis opgenomen te worden vergeleken met mannen zonder dementie (HR 2,21; 95% BI 1,37-3,55).
In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 13.000 mensen sepsis tijdens hun ziekenhuisopname, met een mortaliteit van ongeveer 20%, volgens cijfers van het RIVM uit 2024. De Nederlandse richtlijn ‘Sepsis fase 1’ van de Federatie Medisch Specialisten beveelt snelle herkenning en behandeling aan via het zogenaamde sepsis-protocol, maar maakt momenteel geen onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke patiënten in de aanpak.
Internationale richtlijnen zoals die van de Surviving Sepsis Campaign besteden eveneens nog weinig aandacht aan sekseverschillen. De huidige standaardbehandeling bestaat uit snelle toediening van antibiotica, vochttoediening en vasopressoren indien nodig, ongeacht het geslacht van de patiënt.
De bevindingen van dit onderzoek suggereren dat zorgverleners bij bepaalde patiëntengroepen extra alert moeten zijn op sepsis. Met name vrouwelijke patiënten met COPD, hart- en vaatziekten of rookgewoonten verdienen extra aandacht bij infectiesymptomen. Door deze sekseverschillen te integreren in risicobeoordelingen kunnen clinici gerichter screenen en mogelijk eerder ingrijpen. De onderzoekers stellen dat preventie en vroege opsporing effectiever kunnen zijn als deze verschillen worden meegenomen in risicomodellen. Artsen zouden hierdoor gerichter voorlichting kunnen geven en patiënten beter kunnen monitoren bij tekenen van infectie.
Referentie
Low GKK, Harris K, Woodward M, Thompson KJ. Sex differences in risk factors for incident sepsis hospitalisations: a prospective cohort study using the UK Biobank. J Infect Dis. 2025 Mar;225(6):892-901. https://doi.org/10.1093/infdis/jiaf122
Naar boven
