Start van de zomervakantie valt samen met piek in het aantal tekenbeten en Lyme-besmettingen

juli 2024 Nieuws Willem van Altena
Teek

Juist nu de zomervakantie voor de deur staat lijkt zich ook een piek voor te doen in het aantal tekenbeten. Dat voorspellen onderzoekers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Wageningen University. Gedurende de komende weken bestaat er een hoger risico op tekenbeten en op de blootstelling aan de ziekte van Lyme en andere door teken overgedragen aandoeningen.

Het hele jaar door kunnen tekenbeten optreden, maar recentelijk is een sterke toename van meldingen waargenomen. Een piek rond de zomer is heel gebruikelijk, maar dit jaar ligt het aantal meldingen over de eerste zes maanden 39% lager dan normaal. Er is geen duidelijke verklaring voor deze afname, maar gespeculeerd wordt dat het slechte weer in het voorjaar mogelijk heeft geleid tot minder buitenactiviteiten en daardoor minder tekenbeetmeldingen.

Tekenradar

Jaarlijks worden in Nederland ongeveer 1,5 miljoen tekenbeten geregistreerd, waarbij circa 27.000 mensen de ziekte van Lyme oplopen. In Nederland is gemiddeld één op de vijf teken (20%) besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken (Borrelia burgdorferi). De verspreiding van teken en Lyme-gevallen kan worden gevolgd via Tekenradar.nl, waar actuele informatie beschikbaar is over regio’s met veel tekenbeten en Lyme-infecties. Het platform fungeert ook als een onderzoeksportaal waar burgers zich kunnen aanmelden voor studies naar tekenbeten en de ziekte van Lyme.

Onderzoek in Nijmegen

In 2024 is het RIVM, samen met het Radboudumc, gestart met een onderzoek gericht op mensen in de regio Nijmegen die na een tekenbeet een rode ring of vlek hebben ontwikkeld. Dit onderzoek beoogt inzicht te geven in de immuunrespons op de Borrelia-bacterie, met het doel diagnostiek en behandeling te verbeteren. Personen met dergelijke symptomen worden aangemoedigd zich aan te melden via Tekenradar.nl, bij voorkeur voor of direct na het starten van een antibioticabehandeling.

Risico minimaliseren

Om de risico’s van tekenbeten te minimaliseren is het verstandig om bedekkende kleding te dragen als men zich in het groen begeeft. Ook wordt aangeraden na buitenactiviteiten in groengebieden het lichaam grondig te controleren op teken. Teken moeten zo snel mogelijk worden verwijderd, bijvoorbeeld met een tekenpincet. De plaats van de beet moet gedurende drie maanden worden geobserveerd op symptomen zoals ringvormige uitslag of andere gezondheidsklachten, waarbij medische consultatie wordt aanbevolen bij het optreden van dergelijke symptomen.

Meer dan alleen Lyme

De ziekte van Lyme is overigens niet de enige ziekte die door teken kan worden overgedragen. Naast de ziekte van Lyme kunnen tekenbeten in zeldzame gevallen ook leiden tot aandoeningen zoals tekenencefalitis (TBE) en anaplasmose. Ook alfa-gal syndroom (AGS), ehrlichiose, babesiose en tularemie kunnen door teken veroorzaakt worden, al zijn dit veel zeldzamere aandoeningen. Wel zorgt klimaatverandering ervoor dat door teken veroorzaakte ziektes steeds verder oprukken in onze contreien. Ook komen er tegenwoordig teken in Noordwest Europa voor die hier vroeger niet voorkwamen, zoals de Hyalomma-teek of Reuzenteek, een grote teek die in staat is veel sneller te bewegen dan de Ixodes-teek, die in onze contreien de grootste Lyme-veroorzaker is. Verontrustender is nog wel dat de Hyalomma-teek ook tyfus kan overbrengen.

Referenties
Persbericht RIVM

Hedwig D. Vrijmoeth, Jeanine Ursinus, Javier Botey‑Bataller, et al. Genome-wide analyses in Lyme borreliosis: identifcation of a genetic variant associated with disease susceptibility and its immunological implications, BMC Infectious Diseases, https://doi.org/10.1186/s12879-024-09217-z