Stigma rondom hiv in de gezondheidszorg wordt erkend als een belemmering voor het welzijn van mensen die leven met hiv en wordt in verband gebracht met negatieve zorguitkomsten. Om meer inzicht te krijgen in de schaal van dit probleem, hebben het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding en de European AIDS Clinical Society de krachten gebundeld om de eerste Europese hiv-stigma-enquête uit te voeren. De resultaten van dit onderzoek werden tijdens AIDS 2024 gepresenteerd door Teymur Noori (European Centre for Disease Prevention and Control, Solna, Zweden).
Het onderzoek en de ontwikkelingen op het gebied van antiretrovirale therapie in de afgelopen decennia hebben geleid tot een belangrijke consensusstatement die ondersteund wordt door hiv-experts en gezondheidsautoriteiten wereldwijd: U=U (‘undetectable = untransmittable’). Desondanks ervaren mensen met een ondetecteerbare hiv virale lading stigma in de gezondheidszorg. Met behulp van een hiv-stigma-enquête werd er onderzoek gedaan naar de kennis en mening van zorgverleners over het behandelen van mensen met hiv.
De studie werd uitgevoerd in 53 landen in Europa en Centraal Azië van 15 september tot 5 december 2023. De hiv-stigma-enquête werd vertaald in 38 talen en verstuurd naar zowel klinische als niet-klinische professionals in de gezondheidszorg. De enquête was opgesteld om de hiv-gerelateerde kennis en training van de respondenten, hun persoonlijke attitudes en gedragingen ten opzichte van mensen die leven met hiv te meten.
In totaal reageerden 18.430 zorgverleners uit 54 landen op de enquête. De meeste respondenten waren vrouw (74%) en hadden verschillende rollen in de zorg, hoewel artsen (44%) en verpleegkundigen (22%) het meest voorkwamen. De kennis over hiv, specifiek over het concept ‘niet-detecteerbaar betekent niet-overdraagbaar’ (U=U), post-expositie profylaxe (PEP) en pre-expositie profylaxe (PrEP), varieerde per type professionele rol en zorginstelling. Van de artsen had een aanzienlijk deel onjuiste kennis over U=U (39%), over PEP (44%) en over PrEP (59%). Ook bij veel van de verpleegkundigen ontbrak de juiste kennis over U=U (46%), PEP (54%) en PrEP (66%).
Meer dan de helft van de respondenten maakt zich zorgen bij het verlenen van zorg aan mensen met hiv, waaronder bloed afnemen (57%) of wonden verbinden (53%). Acht procent gaf aan fysiek contact te vermijden en een kwart (26%) draagt dubbele handschoenen bij het verlenen van zorg aan mensen met hiv. Zorgverleners die de kennisvragen over hiv-acquisitie en preventie correct hadden beantwoord, maakten minder gebruik van excessieve voorzorgsmaatregelen.
Twaalf procent van de zorgverleners gaf aan liever geen zorg te verlenen aan mensen die drugs injecteren, terwijl 6% liever geen zorg verleent aan mannen die seks hebben met mannen, sekswerkers en transgender personen. Tweeëntwintig procent meldde dat zij onwil om zorg te verlenen hadden waargenomen bij andere zorgverleners, 19% was getuige van het bekendmaken van de hiv-status zonder toestemming, 18% van mindere zorgkwaliteit, en 30% van discriminerende opmerkingen of negatief praten over mensen die leven met hiv.
Met behulp van de hiv-stigma-enquête werd voor het eerst onderzocht hoe groot het stigma is onder zorgverleners in Europa ten aanzien van mensen die leven met hiv. De resultaten lieten zien dat bij veel zorgverleners, waaronder artsen, de juiste kennis ontbreekt over hiv-acquisitie en preventie. Stigmatisering van mensen met hiv door zorgverleners vormt een belemmering van de zorg voor deze groep. De onderzoekers concluderen dat er behoefte is aan robuuste, veelzijdige interventies, inclusief educatie, om stigma te elimineren, hiv-kennis onder zorgverleners te verbeteren en eerlijke, niet-stigmatiserende zorg voor alle mensen die leven met hiv te waarborgen.
Referentie
Noori T, et al. Unveiling the hidden truth: HIV-related stigma and discrimination among European healthcare workers. Gepresenteerd tijdens AIDS 2024; abstract OAD3206LB.
Naar boven
