Verleidelijk zelf geplukt zomerfruit kan soms een dodelijke parasiet met zich meedragen

augustus 2023 Actueel Willem van Altena

Het is volop zomer –nou ja, niet volgens het weer maar wel volgens de kalender- en dat betekent dat er overal rijp fruit te plukken valt. Frambozen, bosbessen en vooral bramen zijn in overvloed te vinden. En wat is er leuker of verleidelijker dan een heerlijk fruitmaaltje bij elkaar te plukken? Toch is dat niet zo’n verstandig idee. Niet alleen is het bij de wet verboden om op grote schaal te plukken, maar daarnaast blijken die in de natuur geplukte vruchten een bron van parasieten te kunnen zijn. Vooral in Zuid-Limburg en Oost-Groningen loop je de kans om besmet te raken met de vossenlintworm.

De vossenlintworm is een kleine lintworm (slechts 1 tot 4 millimeter lang) die voorkomt in de ontlasting van besmette vossen en soms van honden of katten. In Nederland komt de vossenlintworm alleen voor bij een deel van de vossen in Zuid-Limburg en Oost-Groningen. Uit onderzoek van het RIVM blijkt echter dat steeds meer vossen besmet zijn met deze parasiet. De laatste metingen laten zien dat de helft van de vossen in Zuid-Limburg de parasiet bij zich draagt.

Echinokokkose

Vossen dragen eitjes van de vossenlintworm in hun uitwerpselen over. De kans dat je besmet raakt met de eitjes van de vossenlintworm is heel klein. Maar de gevolgen zijn groot. Mensen kunnen pas zo’n 5 tot 15 jaar na de besmetting een infectie krijgen, genaamd echinokokkose. Die ziekte kan ernstige leverschade en zelfs de dood veroorzaken. Infectie met Echinococcus multilocularis begint bijna altijd in de lever; in meer dan 90% van de gevallen vormen zich hier de afwijkingen. Het larvale stadium van E. multilocularis groeit invasief door in andere organen en bloedvaten. Pas na 5 tot 15 jaar leidt dat tot detecteerbare symptomen, maar het kan dan al te laat zijn om de patiënt nog te redden.

Niet alleen in Oost-Groningen en Zuid-Limburg is het oppassen. Vossenlintworm komt ook voor in België, Oost-Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië, Polen, Letland, Estland en Litouwen.

Voorkom besmetting

Alle fruit en groenten die aan lage struiken hangen of op de grond groeien en vallen kunnen in aanraking zijn geweest met eitjes uit vossenuitwerpselen. Vaak lijken deze uitwerpselen gewoon op hondenpoep.

Het beste is om wilde bosvruchten als bramen, frambozen en bosbessen gewoon aan de struik te laten hangen, en ook wilde paddenstoelen niet te plukken. Het is trouwens bij de wet verboden om ze op grote schaal te plukken. Wie een moestuin of fruitboom in Limburg heeft: zorg dat je alle groente en fruit die de grond hebben geraakt grondig wast en kookt voordat je ze consumeert. Als je fruit in jam verwerkt, zijn alle eitjes dood door het koken. Draag in deze regio’s handschoenen bij het tuinieren en blijf uit de buurt van vossenholen en vossenkadavers. Ook honden en katten in deze streek kunnen drager zijn van de vossenlintworm. Was daarom altijd je handen nadat je dieren hebt aangeraakt.

Meer informatie

Bekijk ook vragen en antwoorden over vossenlintworm op de website van het RIVM