Slechts heel weinig mensen herstellen volledig van een hiv-infectie. Onlangs is er in Zwitserland echter een zesde geval opgedoken waarbij iemand hiv leek te hebben overwonnen. Dit geval werd door artsen uit Parijs (Frankrijk) en Genève (Zwitserland) gepresenteerd tijdens het onlangs gehouden International Aids Society Congress in Brisbane, Australië.
Net als de vorige vijf patiënten, had ook deze zesde man een geschiedenis van bloedkanker en onderging hij een allogene stamceltransplantatie. Maar er is iets bijzonders aan dit geval, omdat de donor geen specifieke genetische mutatie had, CCR5Δ32 genaamd, die normaal gesproken mensen bijna onkwetsbaar maakt voor hiv-infectie. De vorige vijf patiënten genazen omdat hun donoren wel deze mutatie hadden. Dit nieuwe geval is dus een mysterie, en wetenschappers zijn momenteel aan het onderzoeken of het bloed van de donor misschien een andere eigenschap bezat die heeft bijgedragen aan het herstel van de patiënt.
Hiv wordt meestal als ongeneeslijk beschouwd vanwege het bestaan van zogenaamde ‘slapende’ geïnfecteerde CD4-cellen in het lichaam. Tot nu toe zijn er slechts vijf patiënten wereldwijd genezen, bekend als de ‘patiënten van Berlijn, Londen, Düsseldorf, New York en City of Hope’, die als genezen zijn verklaard. Deze patiënten hadden allemaal een stamceltransplantatie ondergaan met donorcellen die de CCR5Δ32-mutatie hadden, waardoor ze bijna immuun waren voor hiv. Deze mutatie komt bij ongeveer 1% van de bevolking voor.
Het in Brisbane gepresenteerde geval betrof een 51-jarige man die ook een stamceltransplantatie ondergaan vanwege kanker, maar diens donor had geen CCR5Δ32-mutatie. Wat de genezing dan wel heeft veroorzaakt, is nog onduidelijk en wordt momenteel onderzocht.
De patiënt in kwestie is sinds 1990 hiv-positief. Hij kreeg antiretrovirale behandeling en het virus leek onder controle te zijn. In 2006 werd echter sarcoom bij hem vastgesteld. De man onderging bestraling, chemotherapie en uiteindelijk een stamceltransplantatie met cellen van een donor die niet genetisch compatibel was op het gebied van HLA en geen CCR5Δ32-mutatie had.
Enige tijd na de transplantatie bleek dat het virusniveau in zijn bloed nauwelijks detecteerbaar was, en het hiv-DNA-niveau in zijn lichaam was sterk verminderd. Dit was een verrassing, omdat hij geen CCR5Δ32-mutatie had. Bovendien werden er na de transplantatie nauwelijks antiretrovirale medicijnen in zijn bloed gevonden, behalve sporen van medicijnen die werden ingenomen voor preventie. De patiënt ontwikkelde wel ernstige graft-versus-hostziekte, die met medicatie kon worden behandeld.
Deze zaak werpt belangrijke vragen op over hoe hiv kan worden genezen. Stamceltransplantatie lijkt een potentieel curatieve behandeling, maar het is zeer ingewikkeld en riskant. Wetenschappers onderzoeken ook of de graft-versus-hostziekte mogelijk heeft bijgedragen aan het opruimen van het virale reservoir.
Referentie
Naar boven
